islam tarihi ne demek?

İslam tarihi, İslam medeniyetinin siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel gelişmeleri ile ilgilidir. Çoğu tarihçi 1 İslam'ın MS 7. yüzyılın başında Mekke ve Medine'de ortaya çıktığına inanır.2 Müslümanlar İslam'ı Adem, Nuh, Musa, Davud, Süleyman, İsa gibi İbrahimi peygamberlerin orijinal inancına Allah'ın iradesine teslimiyet (İslam) le gerçekleşen dönüş olarak kabul ederler.345

Geleneksel rivayetlere göre,67 İslam peygamberi Muhammed, MS 610'da yakınlaşan hesap günü beklentisi ile birlikte Müslümanların ilahi vahiy olarak kabul ettiği şeyleri almaya, tek Tanrı'ya boyun eğmeye ve fakir ve muhtaçlara özen göstermeye başlar.89 Muhammed'in mesajı bir avuç takipçi ( sahabe ) kazandı ve Mekke ileri gelenlerinden artan muhalefetle karşılandı.1011 622'de, nüfuzlu amcası Ebu Ṭalib'in ölümüyle korumasını kaybettikten birkaç yıl sonra, Yesrib şehrine (şimdi Medine olarak bilinir) göç eder.12

Muhammed'in MS 632'de ölümüyle, Müslüman cemaatinin lideri olarak kendisinden sonra kimin geçeceği konusunda anlaşmazlık çıkar ve Raşidûn Halifeliği dönemi başlar.13141516

Emevi Halifeliği MS 8. yüzyılda batıda Müslüman İberya'dan doğuda İndus Nehri'ne kadar uzanıyordu. Emevi ve Abbasi halifeleri, Fatımiler, Selçuklular, Eyyûbîler ve Memlükler gibi devletler dünyanın en etkili güçleri arasındaydı. Samaniler, Gazneliler ve Gurlular tarafından inşa edilen yüksek oranda Persleşmiş imparatorluklar, teknolojik ve idari gelişmelere önemli ölçüde katkıda bulundu. İslam'ın Altın Çağı, birçok kültür ve bilim merkezinin gelişmesine yol açarak Orta Çağ boyunca önemli bilginler, astronomlar, matematikçiler, doktorlar ve filozoflar yetiştirdi.

13. yüzyılın başlarında, Delhi Sultanlığı kuzey Hint altkıtası'nı fethederken Anadolu Selçuklu Sultanlığı ve Artuklular gibi Türk hanedanları 11. ve

  1. yüzyıl boyunca Bizans İmparatorluğu'ndan Anadolu'nun çoğunu aldı. 13. ve 14. yüzyıllarda doğudan yıkıcı Moğol akınları ve Timur, beraberinde Kara Ölüm nedeniyle nüfus kaybı, İslam dünyasının İran'dan Mısır'a kadar uzanan geleneksel merkezlerini büyük ölçüde zayıflattı. Ancak ardından Timur Rönesansı, Batı Afrika'daki Mali İmparatorluğu ve Güney Asya'daki Bengal Sultanlığı gibi büyük küresel ekonomik güçlerin ortaya çıkışı görüldü.171819 Müslüman Morolar'ın Sicilya Emirliği'nden ve diğer İtalyan topraklarından sürülmesi ve köleleştirilmesinin ardından20 İslami İberya, Reconquista sırasında Hristiyan güçler tarafından kademeli olarak ele geçirildi. Bununla birlikte, erken modern dönemde, İslami Barutlar Çağı devletleri - Osmanlılar, Babürlüler ve Safeviler - dünya güçleri olarak ortaya çıktı.

19. ve 20. yüzyılın başlarında, Müslüman dünyasının çoğu, Avrupa Büyük Güçlerinin etkisi veya kontrolü altına girdi. Son iki yüzyıl boyunca bağımsızlık kazanma ve modern ulus-devletler inşa etme çabaları, Filistin, Keşmir, Sincan, Çeçenistan, Orta Afrika Cumhuriyeti, Bosna ve Myanmar gibi çatışma bölgelerinde ayrılıkları körüklemenin yanı sıra günümüze yansıyan sorunlar devam etmektedir. Petrol patlaması, Körfez İşbirliği Konseyi'nin Arap Devletlerini istikrara kavuşturdu ve onları kapitalizm, serbest ticaret ve turizme odaklanan dünyanın en büyük petrol üreticileri ve ihracatçıları haline getirdi.2122

Zaman çizelgesi

Aşağıdaki zaman çizelgesi, Birinci Dünya Savaşı'ndan önceki İslam dünyası için kaba bir görsel rehber olarak hizmet edebilir. Diğer önemli tarihi güç ve kültür merkezleri Arabistan, Mezopotamya, Pers , Levant (modern Suriye, Lübnan, Ürdün ve İsrail/Filistin ), Mısır, Mağrip (kuzeybatı Afrika) i kapsar. Endülüs, Maveraünnehir, Hindistan (modern Pakistan, Kuzey Hindistan ve Bangladeş dahil) ve Anadolu. Bazı bölgelerdeki yönetim bazen farklı güç merkezleri arasında bölündüğünden ve daha büyük yönetimlerde otorite genellikle birkaç hanedan arasında dağıtıldığından, bu zorunlu olarak bir yaklaşıklıktır. Örneğin, Abbasi Halifeliğinin sonraki aşamalarında, başkent Bağdat bile, Buyyidler ve Selçuklular gibi diğer hanedanlar tarafından etkin bir şekilde yönetilirken, Osmanlı Türkleri genellikle uzak vilayetler üzerinde yürütme yetkisini Cezayir Deyleri, Tunus Beyleri ve Irak Memlükleri gibi yerel hükümdarlara devretti.<timeline> ImageSize = width:800 height:200 PlotArea = width:720 height:150 left:75 bottom:20

Colors =

 id:blank value:gray(0.9) #
id:rashidun value:teal #
id:umayyad value:yelloworange #
id:abbasid value:black #
id:fatimid value:green #
id:ayyubid value:orange #
id:mamluk value:gray(0.3) #
id:mongol value:powderblue #
id:seljuk value:tan1 #
id:ghaznavid value:skyblue #
id:delhi value:lightorange #
id:ottoman value:red #
id:khedive value:pink #
id:safavid value:yellowgreen #
id:qajar value:dullyellow #
id:mughal value:lavender #

Period = from:600 till:2000 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:100 start:600 ScaleMinor = unit:year increment:10 start:600

PlotData=

align:center textcolor:black fontsize:8 width:11 mark:(line,black)

bar: --Region--
bar:Arabia
from:632 till: 661 color:rashidun shift:(2,7) text:Rashidun
from:661 till: 750 color:umayyad shift:(17,12) text:Umayyads
from:750 till: 969 color:abbasid shift:(8,15) text:Abbasid`` ``Caliphate
from:969 till: 1176 color:fatimid shift:(2,10) text:Fatimids
from:1176 till: 1260 color:ayyubid shift:(2,10) text:Ayyubids
from:1260 till: 1517 color:mamluk shift:(2,10) text:Mamluks
from:1517 till: 1923 color:ottoman shift:(2,10) text:Ottomans
bar:Mesopotamia
from:638 till: 661 color:rashidun 
from:661 till: 750 color:umayyad
from:750 till: 1258 color:abbasid 
from:1258 till: 1432 color:mongol shift:(2,-4) text:Mongols
from:1432 till: 1533 color:blank
from:1533 till: 1918 color:ottoman
bar:Persia
from:651 till: 661 color:rashidun
from:661 till: 750 color:umayyad 
from:750 till: 1220 color:abbasid 
from:1220 till: 1501 color:mongol
from:1501 till: 1736 color:safavid shift:(2,-4) text:Safavids
from:1736 till: 1794 color:blank
from:1794 till: 1925 color:qajar shift:(2,-4) text:Qajars
bar:Levant
from:637 till: 661 color:rashidun 
from:661 till: 750 color:umayyad 
from:750 till: 969 color:abbasid 
from:969 till: 1070 color:fatimid 
from:1070 till: 1171 color:abbasid 
from:1171 till: 1260 color:ayyubid
from:1260 till: 1517 color:mamluk
from:1517 till: 1923 color:ottoman
bar:Egypt
from:637 till: 661 color:rashidun 
from:661 till: 750 color:umayyad 
from:750 till: 969 color:abbasid 
from:969 till: 1171 color:fatimid # shift:(0,-4) text:Fatimids
from:1171 till: 1260 color:ayyubid # shift:(2,-4) text:Ayyubids
from:1260 till: 1517 color:mamluk
from:1517 till: 1867 color:ottoman
from:1867 till: 1914 color:khedive shift:(20,-3) text:Khedivate
bar:Maghreb
from:709 till: 750 color:umayyad 
from:750 till: 920 color:abbasid 
from:920 till: 1040 color:fatimid 
from:1040 till: 1517 color:blank shift:(0,-4) text:various
from:1517 till: 1911 color:ottoman
bar:al-Andalus
from:711 till: 1031 color:umayyad 
from:1031 till: 1492 color:blank shift:(0,-4) text:various
bar:Transoxania
from:710 till: 750 color:umayyad 
from:750 till: 1220 color:abbasid
from:1220 till: 1507 color:mongol shift:(0,-4) text:Mongols
from:1507 till: 1920 color:blank shift:(0,-4) text:various
bar:Hindustan
from:712 till: 750 color:umayyad 
from:750 till: 977 color:abbasid
from:977 till: 1186 color:ghaznavid shift:(0,-4) text:Ghaznavids
from:1186 till: 1206 color:blank
from:1206 till: 1526 color:delhi shift:(0,-4) text:Delhi`` ``Sultanate
from:1526 till: 1857 color:mughal shift:(0,-4) text:Mughals
bar:Anatolia
from:1077 till: 1300 color:seljuk shift:(0,-4) text:Sultanate`` ``of`` ``Rum
from:1300 till: 1923 color:ottoman

</timeline>

Tarihler yaklaşıktır, ayrıntılar için özel makalelere bakın.

Erken kaynaklar ve tarihçilik

(Ayrıca bkn. İslam: Anlatılmayan Hikaye, Seeing Islam as Others Saw It )

İslam tarihinin en erken dönemlerinin incelenmesi, kaynak eksikliğinden dolayı güçleşmektedir. Örneğin, İslam'ın kökenleri için en önemli tarih yazım kaynağı El-Taberi'nin eseridir. Taberi, zamanının standartlarına göre mükemmel bir tarihçi olmakla birlikte, İslam'ın başlangıcına ilişkin olaylardan birkaç kuşak sonra yaptığı tarihlendirme ve açıklamalarında -İslami inançlar açısından kabul edilebilir olduğu düşünülen- mitik, efsanevi, basmakalıp, çarpıtılmış ve tartışmalı sunumlarını serbestçe kullandı. El-Tabari MS 923'te öldü.

Mevcut kaynaklarla tarih yazımında nasıl başa çıkılacağına dair farklı görüşler, erken İslam tarihine bakışta dört farklı yaklaşımın geliştirilmesine yol açmıştır. Dört yöntemin tümü de bugün belirli seviyede desteğe sahiptir.

  • Betimleyici yöntem, İslami geleneklerin ana hatlarını kullanırken, bu kaynaklardaki mucize hikayeleri ve inanç merkezli iddialar için ayarlamalar yapılır. Edward Gibbon ve Gustav Weil, betimleme yöntemini izleyen ilk tarihçilerden bazılarını temsil etmektedir.
  • "Kaynak eleştirel yöntem"de, kaynaklara hangi bilgi kaynaklarının zayıf olduğunu belirlemek ve böylece sahte materyalleri ayırt etmek için tüm kaynakların karşılaştırılması aranır. William Montgomery Watt'ın çalışmaları ve Wilferd Madelung'un çalışmaları iki kaynak kritik örnektir.
  • Gelenek tenkidi yönteminde kaynakların kökeni ve aktarım geçmişi belirsiz sözlü geleneklere dayandığına inanılır ve bu nedenle çok dikkatli bir şekilde ele alınır. Ignaz Goldziher, gelenek eleştiri yönteminin öncüsüdür ve Uri Rubin çağdaş bir örnek verir.
  • Şüpheci yöntem, herhangi bir olası tarihsel çekirdeğin çarpıtılmış ve imal edilmiş malzemeden deşifre edilmesinin çok zor olduğu konusunda, geleneksel kaynaklardaki malzemelerin neredeyse tamamından şüphe duyar. Şüpheci yöntemin erken bir örneği John Wansbrough'un çalışmasıydı.

Günümüzde kullanılan farklı yöntemlerin popülaritesi, incelenen çalışmaların kapsamına göre değişmektedir. Erken İslam tarihine yönelik betimleyici yaklaşım daha popülerdir. Kaynak tenkidi ve gelenek tenkidi yöntemleri İslam'ın başlangıcına derinlemesine bakan bilim adamları tarafından daha çok tercih edilen yöntemlerdir.

MS 8. yüzyıldan sonra kaynakların kalitesi artar. Daha önceki zamanları büyük bir zamansal ve kültürel boşlukla ele alan kaynaklar, bu dönemde daha çağdaş açıklamalar vermeye başlıyor, mevcut tarihsel açıklamaların kalitesi artıyor ve resmi belgeler, yazışmalar ve şiir gibi yeni belgesel kaynaklar ortaya çıkıyor. Karışık kalitede olsalar da İslam öncesi (MS 6. yüzyıl)ne ait kaynaklar da daha üstündür. Özellikle, MS 6. yüzyıldaki Sasani nüfuz alanını kapsayan kaynaklar zayıfken, o sırada Bizans bölgelerine ilişkin kaynaklar saygın bir kalitededir ve Suriye ve Irak için Süryani Hristiyan kaynakları ile tamamlanmaktadır.

İslamın çıkış serüvenini belirlemede, Kur'anda da bahsedilen Bekke/Mekke ve Mescid-i Haram'ın yerlerinin tespiti bakımından Erken dönem Kıble araştırmaları kritik öneme sahiptir.

İslamın çıkış yeri konusunda tarihçiler arasında bir fikir birliği bulunmuyor ve farklı lokasyonlar üzerinde geliştirilen, birbiri ile çelişen tezler ileri sürülüyor.

Yeni çalışmalar muhtemelen Abdülmelik b. Mervan dönemine kadar devam eden erken İslam tarihinin bağımsız bir seyir izlediği inancı yerine, Sasani ve Bizans etkisi altında (vassal yönetimler) birbiriyle çatışarak gelişen, sonra da Emevi-Abbasi veya sünni-şii gibi siyasi-dini bölünmeler için altyapı hazırlayan bir başlangıç seyri izlediği kanaatini ortaya koymaktadır.23 İslam'ın çıkış ve yayılma tarihi, Kur'ana son şeklini veren Haccac ve Arapça'yı resmi dil olarak benimseyen Abdülmelik ile birlikte Şam merkezli dil, din ve devlet oluşumunun birlikte gerçekleştirildiği paralel bir seyir izledi. (bkn:Araplaşma)

Muhammed'in hayatı, kıble ve Kur'an'ın ilk yazım yeri olarak Mekke 1970'li yıllardan bu yana sarsıcı tartışmaların konusudur. Mekke'nin, arkeolojik araştırmalarda İslam öncesine gitmeyen yeni bir şehir olarak ortaya çıkışı, tarihi kaynaklar ve haritalarda adının 8. yüzyıl öncesinde geçmemesi,24 ticaret yolları üzerinde olmaması yanında toprağının tarıma uygunsuzluğu,25 ayrıca erken İslam tarihi hakkında ipuçları veren Kur'an ve hadis rivayetlerinde tanımlanan bazı yer isimleri ve özellikleri ile uyuşmazlık gibi nedenlerle daha sonraları Revizyonist İslam Araştırmaları Okulu olarak adlandırılan tarihçiler Muhammed'in kurgusal (veya Patricia Crone, Michael Cook gibi diğerleri ise O'nun gerçek ama daha kuzeyde yaşamış) bir kişilik olabileceğine inandılar. Onlara göre "Mescid-i Haram" Kuzeybatı Arap Yarımadası'nda bulunmaktaydı.(Rivayet kültürüne dayalı klasik eserlerde ifade edildiği gibi günümüz Mekke'sinde değil)262728293031

İslam'ın çıkış yıllarında Arabistan'da çok sayıda bölgesel dil ve alfabe kullanıldığı Kur'an yazımında kullanılan dil ve alfabenin kuzeyde gelişen, erken dönem Arapçası (Nebati-Aramaik, kullanımı Suriye ve Kufeye kadar uzanıyordu) olduğu görülmektedir.3233 Aynı dönem içerisinde Hicaz ve Yemen bölgelerini içine alan alanlarda Yemen dili ve alfabesi kullanılmaktaydı. Emevi halifesi Abdülmelik zamanında Alfabe ve son şekli verilerek resmileştirilen Kur'anla birlikte ve bu dil Devletin resmi dili haline getirilmiş, diğer bölgelere süratle yayılmıştır.(bkn.arap fetihleri; Araplaşma)343536

Muaviye'nin ölümü sonrasında çıkan karışıklıklarda Kabe'nin Yezid'in askerlerince yıkıldığı,37 Kabe'nin aslına uygun olarak yeniden inşa edilmesinin İslam dünyasında uzun süre tartışıldığı ancak bunun gerçekleştirilemediği 38 geleneksel tarih yazımında da ifade edilen bir konudur. Kıble üzerinden yapılan bazı araştırmalar İslamın ilk kuruluş yeri olarak Petrayı öne çıkarmıştır.39

Kanadalı yazar Dan Gibson "Quranic Geography" ismiyle kitaplaştırdığı araştırmalarında en eski camilerin mihrap yönlerinin Petra'yı gösterdiklerini40 göstermiş, ayet, hadis ve siyer kaynaklarındaki bazı ipuçlarının da Muhammed'in Petra'da yaşadığını ve buradan Medine'ye göç etmiş olduğunun işaretlerini verdiği sonucuna ulaşmıştır. Ona göre Kur'an'da bahsedilen “bekke” veya “mekke” sözcükleri de Petra'yı ifade edenkelimelerdi. İlk kıble ise Mescid-i Aksa değil Petra'da Al-Lat tapınağı olarak kullanılan kübik yapı olmalıydı.

Bu yapı Müslümanların İkinci Fitne olarak niteledikleri Abdullah bin Zübeyr ayaklanması sırasında mancınıklarla yıkılmış, İbni Zübeyr karataşı Kabe'de bulunan diğer kutsal eşyalarla birlikte alarak Emevi saldırılarından uzakta, bugünkü Mekke'nin bulunduğu yere taşımış yeni tapınağı burada inşa etmişti. Emevilere karşı Abbasilerin desteğini kazanan yeni mekan birkaç yüzyıllık bir geçiş dönemi sonunda tamamen benimsenmiş, yeni yapılan camilerin yönü Mekke'ye dönük olarak inşa edilmeye başlanmıştır. Ancak Emevi etkisinde kalan Kuzey Afrika ve Endülüs camileri yönlerini bambaşka bir yöne, Güney Afrika'ya çevirerek yeni kıbleye karşı çıkmaya devam etmişlerdir.4142

Konu ile ilgili ortaya atılan bir diğer iddia ise “bekke”nin bekaa ile bağlantılı olarak ele alınan Kudüs kenti olduğu yönündedir.4344

Geleneksel görüşün argümanları; Kıble ile ilgili araştırma sonuçlarına, ilk Müslümanların Kâbe'nin yerini doğru hesaplayamadıkları açıklaması getirilir.454647 Abdullah bin Zübeyr olayı ile ilgili 7. yy. yazarı Yuhanna bar Penkaye ve 8.yy. yazarı Theofanis gibi yazarlar Petra'dan değil Mekke'den bahsetmişlerdi.484950 Bir diğer argüman Kur'an'ın putperest uygulamalarına sıklıkla atıfta bulunmasına rağmen Petra'da ve diğer Bizans eyaletlerinde pagan uygulamaların çok daha önceleri yasaklanmış olmasıydı.51 Arkeolojik kazılar sonucunda Mekke bölgesinde bir yazıt bulunmuştur.52 Bu yazıtın 660'lı yıllarda İslam kaynaklarına göre Ömer tarafından Mekke valisi olarak atanan Halid bin Velid'in oğlu Abdurrahman bin Halid tarafından yazıldığı tespit edilmişti.53 Robert Hoyland bölgede o döneme ait mezar metinleri, duvar yazıları ve taş yazıtlar üzerinde Arapça yazılar buluyor.5455

Batlamyus (MS 100-170) Arabistan'da bulunan 50 şehrin bir listesini yayınlamış ve liste "Macoraba" adlı bir şehri içermiştir. Batlamyus'un bahsettiği Macoraba'nın gerçek Mekke olduğu konusunda modern bilimde genel bir fikir birliği olmasına rağmen, bazı bilim adamları bu sonucu sorguladılar.565758 Modern veriler kullanarak Mekke ile çağrışım yapan antik yer isimlerini Mekke ile eşleştirme eğiliminde çalışmalar ve bu tutumu yanlışlayan araştırmalar günümüzde de devam etmektedir.596061

Öte yandan haritalı Coğrafya'nın hayatta kalan en eski el yazmaları, 12. yüzyılın sonlarında Bizans'tan gelmektedir. Batlamyus'un kendi haritalarını çizdiğine dair somut bir kanıt yoktur. Bunun yerine, coğrafi verileri daha sonraki harita yapımcılarının uyarlamasına izin veren bir dizi sayı ve diyagram kullanarak dijital biçimde iletti.62 Ancak başlangıç meridyenini sağlam bir şekilde belirleyemediği için, vermiş olduğu koordinatlar hatalıdır.63 Bu haritaların Batlamyusa referans veren çok daha sonraki yüzyıllara ait sürümlerinde Macoraba ve diğer yerleşimlerden bahsedilmektedir.

İslamın erken tarihlerinde yazılan eserler konum belirlemekten uzaktır; Süryani yazar Yuhanna bar Penkaye646566 ve John Damascene Mekke'den çölde bir yer olarak bahseder.67 Ayrıca Arapların küp şeklinde yapılan ve İslam öncesi Arabistanda oldukça yaygın olan put evlerine Kabe adını verdikleri biliniyor.68 Bu yapıların İslamlaşma döneminde tahrip edilmesiyle Müslümanlar arasında başlangıçtan bu yana sadece tek bir tane Kabe'nin, Mekke'de var olduğu algısı da yerleşmiştir. Rivayet kültürüne dayalı eserlerin dışında tarih bilimi açısından İslamın erken tarihi, ne zaman ortaya çıktığı, hangi coğrafyada doğup dünyaya yayıldığı konusu günümüzde belirsizliğini korumakta, bu konuda farklı coğrafyalara işaret eden bulgular ileriye sürülmektedir.69 Tartışmalarda Petra dışında Kûfe ve Hîre (Güney Irak) bölgeleri öne çıkmaktadır. Bizans kronikleri ve Hristiyan din adamlarının kayıtları, basılı paralar ve Abbasiler döneminde İslam’ın hikâyesinin yazılma sürecine katılan hadisçi ve tarihçilerin yaşam bölgeleri, Hire, Yathrib gibi bazı antik şehirlerin isimleri ve diğer bulgular (Kur'an'ın kültür coğrafyasına işaret eden ayet içerikleri, kullanılan yazı tipi vb.) Muhammed’in ve erken dönem İslam coğrafyasının Güney Irak bölgesi ile ilişkilendirilmesine ve Muhammed’in hayat hikâyesinin birden fazla kişinin hikâyelerinin birleşimi olabileceği kanaatine yol açmıştır.7071727374757677787980818283

Geleneksel siyer ile tarihsel araştırma verilerini büyük ölçüde bağdaştıran bir senaryoya göre Muhammed Tay kabilesi'nden, Sasanilere bağlı Lahmilerin başkenti Hîre'nin valisiydi.84 Ancak Sasanilerin 590-628 arasında liderliğini yürüten II.Hüsrev Lahmileri dağıtarak onları batıya, Sina'ya doğru sürmüştü. 2.Hüsrev sonraki dönemde bununla da kalmayarak Petra üzerine yürüdü ve Muhammed güneye, Yesribe göç etmek zorunda kaldı ve devletini burada yeniden kurdu. Mekke ise Emevilere karşı, Abdullah bin Zübeyr’i destekleyen Abbasiler döneminde Petra ve Kudüs örnek alınarak tasarlandı.85

İslam'ın Kökenleri

İslam, Geç Antik Çağda Ortadoğunun tarihi, sosyal, politik, ekonomik ve dini bağlamında ortaya çıktı. MS 6. yüzyılın ikinci yarısında İslam öncesi Arabistanda siyasi düzensizlik görüldü ve iletişim yolları güvenli değildi.86 Dini bölünmeler de krizde önemli bir rol oynadı.87 Yahudilik, MS 380'den sonra Yemen'de Himyar Krallığı'nın baskın dini olurken, Hristiyanlık Basra Körfezi'nde kök saldı.88 Ayrıca kolektif bir mesele olmaktan daha çok dinde "manevi bir biçim" özlemi vardı ve din seçimi "bireysel bir mesele" haline gelmişti.89

Bazı Araplar yabancı bir dine geçmek konusunda isteksiz olsalar da, İbrahimi dinler "temel entelektüel ve manevi referans noktaları" sağladı ve Aramice'den gelen Yahudi ve Hristiyan alıntıları, yarımadanın her yerinde Arapça'nın eski pagan kelime dağarcığının yerini almaya başladı.90 Kendilerini hem yabancı İbrahimi dinlerden hem de geleneksel Arap çoktanrıcılığından ayırmaya çalışan bir grup tektanrıcı Hanif ("arayanlar"), İslam öncesi Arap dinlerinin yerine Yahudi Yahweh ve Hristiyan Yehova ile özgürce eşit tuttukları, her şeyi kapsayan bir baba tanrı olarak Allah'a " odaklanan yeni bir dini dünya görüşü arıyorlardı.91 Onlara göre, Mekke aslen, ata İbrahim tarafından kurulan tek gerçek din olarak kabul ettikleri bu tek tanrılı inanca adanmıştı.92

Muhammed'in hayatı ile ilgili en iyi bilinen konu, siyer kitapları ve hadis külliyatlarında derlenen bilgilerin Muhammed'in yaşadığı rivayet edilen hayatından 150-200 yıl süren bir aradan sonra kaydedilmeye başlanan sözlü kültür ürünleri olarak ortaya çıkması ve yüzyıllar boyunca artan ilerlemesidir. Bu rivayetler İslam dışı kaynaklarca desteklenmemekte ve kendi içerisinde de çelişkiler taşımaktadır. Rivayetlere dayalı kayıtlarda olayın yaşandığı günlerde anlatılanlar büyük ölçüde gerçekliğini korurken, zaman içerisinde değişikliğe uğrayarak birkaç nesil sonra tarihi realiteden tamamen uzaklaşır.93 Hadis ve siyer kaynaklarında Muhammed'in hayatı ile hiçbir bağlantısı olmayan hikayelerin, Muhammed'in hikayesine birtakım değişiklikler yapılarak eklemlenmiş olabileceği sıklıkla dile getirilen konulardandır. Sami Ezzib, bu konuda dikkat çeken bir ifade ile Hayber'in Fethi ve Kurayza Katliamı gibi konuların Yahudi kutsal kitabında yer aldığını, ancak bu kaynağa göre Yahudilerin Yahudi olmayanları katlettikleri bilgisini vermektedir.94

İslam peygamberi Muhammed, geleneksel rivayetlere göre9596 MS 570 civarında Mekke'de doğmuştu.97 Ailesi, Mekke'nin baş kabilesi ve batı Arabistan'da baskın bir güç olan Kureyş kabilesine mensuptu.9899 Onlar anarşinin etkilerine karşı koymak için, tüm şiddetin yasaklandığı ve seyahatin güvenli olduğu “kutsal aylar” kurumunu desteklemişlerdi.100 Mekke ve çevresindeki çok tanrılı Kâbe tapınağı, şehir için önemli ekonomik sonuçları olan popüler bir hac yeriydi.101102 Muhammed büyük olasılıkla "Yahudi inanç ve uygulamalarının farkındaydı" ve Hanif'lerle de tanışıktı. Muhammed de Hanifler gibi Tahannut'u uyguladı, Hira Dağı'nda inzivaya çekildi ve "putperestlikten uzaklaştı". 103 Yaklaşık 40 yaşındayken, Müslümanların daha sonra Kuran'ı oluşturacak olan melek Cebrail aracılığıyla ilahi vahiy olarak kabul ettiği şeyleri Hira Dağı'nda almaya başladı. Bu ilhamlar onu, daha önce Yahudilik ve Hristiyanlıkta kodlanan peygamberlik geleneğinin son ifadesi olarak katı bir tek tanrılı inancı, yaklaşan Kıyamet Günü hakkında halkı uyarmak için ve şehrinin sosyal adaletsizliklerini kınamak için ilan etmeye teşvik etti.104 Muhammed'in mesajı bir avuç takipçi ( sahabe ) kazandı ve Mekke ileri gelenlerinden artan muhalefetle karşılandı.105106 622'de, nüfuzlu amcası Ebu Ṭalib bin Abdulmuṭṭalib'in ölümüyle korumasını kaybettikten birkaç yıl sonra, takipçileri ile birlikte takipçilerinin Yesrib şehrine (daha sonra Medine olarak anılacaktır) göç etti. Daha sonraki nesiller, hicret olarak bilinen bu olayı İslami dönemin başlangıcı olarak sayarlardı.107

Muhammed, Medine Anayasası hükümlerine göre şehrin farklı toplulukları arasında hakem olarak kabul edildiği Yesrib'de, hukuki ve dini meselelere yol gösteren yeni Kuran ayetlerinin yardımıyla yeni İslam toplumunun temellerini atmaya başladı.108 Bu döneme ait sûreler, onun İncil'deki uzun peygamberler silsilesi arasındaki yerini vurgularken, aynı zamanda Kuran'ın mesajını Hristiyanlık ve Yahudilikten farklılaştırmıştır.109 Kısa süre sonra Yesrib bölgesinde Mekkeli Araplar ile Yahudi kabileleri arasında silahlı çatışma patlak verdi.110 Muhammed, bir dizi askeri çatışma ve siyasi manevradan sonra MS 629'da Mekke ve Kureyş'in kendine bağlılığını sağlamayı başardı.111 632 yılındaki ölümüne kadar kalan zaman içinde, Arap yarımadasındaki kabile reisleri onunla çeşitli anlaşmalar yaptı, bazıları ittifak şartları altında, diğerleri onun peygamberlik iddialarını kabul ederek, birkaç vekil (vali), müminler ordusu ve bir kamu hazinesinden oluşan hükümetine zekat harcını ödemek de dahil olmak üzere İslami uygulamaları takip etmeyi kabul ettiler.112

Muhammed'in İslam'ın yayılmasıyla ilgili gerçek niyetleri, siyasi imaları ve yaşamı boyunca misyon faaliyetleri (İslama davet) hem Müslüman alimler hem de gayrimüslim alimler arasında İslami çalışmaların akademik alanı içerisinde çekişmeli bir tartışma konusudur.113 Çeşitli yazarlar, İslami aktivistler ve İslam tarihçileri, İslam öncesi Arap toplumu ve kendi dininin kuruluşu bağlamında Muhammed'in dini-politik misyonuyla ilgili niyeti ve hırsları hakkında çeşitli anlayışlar ileri sürdüler.114

Raşidin Halifeliği

Muhammed'in ölümünden sonra, onun topluluğu yeni bir lider atamak zorunda kaldı ve bu da halife unvanını doğurdu.115116117 Böylece, sonraki İslam imparatorlukları " hilafetler " olarak bilindi 118119 ve erken İslam imparatorluğunu yöneten bir dizi dört halife: Ebu Bekir (632-634), ' Ömer ibni Hattab (Ömer І, 634-644), Osman (644-656) ve Ali (656-661). Bu liderler, Sünni İslam'da raşidun ("doğru yönlendirilen") halifeler olarak bilinir.120 Onlar İran, Levant, Mısır ve Kuzey Afrika üzerinden ilerleyen erken dönem Müslüman fetihlerinin ilk aşamasını gerçekleştirdiler.121

Bu dönemde erken İslam'daki en büyük siyasi gelişme,Emevi Halifeliğinin büyümesinin yanı sıra, kökleri, halefiyet konusundaki bir anlaşmazlığa dayananHariciler, Sünniler ve Şii Müslümanlar arasındaki mezhepsel ve siyasi bölünmeydi.122123 Sünniler, halifenin Araplar arasında, Muhammed'in kabilesi olan Kureyş'in klanından seçilerek hizmet edebileceğine inanıyordu.124 Öte yandan Şiiler, halife unvanının Muhammed'in soyunda kalıtsal olması gerektiğine inanıyorlardı ve bu nedenle Muhammed'in kuzeni ve damadı Ali ve ilk doğan oğlu Hasan hariç tüm halifeler aslında gayri meşru gaspçılar idi.125 Ancak Sünni mezhebi, İran ve Umman hariç, İslam dünyasının çoğu bölgesinde muzaffer olarak ortaya çıktı. Muhammed'in en yakın arkadaşları ve kendisinden sonra gelen dört " doğru yönlendirilmiş " halife, İslam imparatorluğunu Kudüs, Ctesiphon ve Şam'ı kapsayacak şekilde genişletmeye ve Sindh bölgesine kadar Arap Müslüman orduları göndermeye devam etti. Erken İslam imparatorluğu, Emevi hanedanının hükümdarlığı altında Endülüs'ten (Müslüman İberya) Pencap bölgesine kadar uzanıyordu.<timeline> ImageSize = width:800 height:55 PlotArea = width:720 height:35 left:65 bottom:20 AlignBars = justify Colors =

 id:time value:rgb(0.7,0.7,1) #
id:period value:rgb(1,0.7,0.5) #
id:span value:rgb(0.9,0.8,0.5) #
id:age value:rgb(0.95,0.85,0.5) #
id:era value:rgb(1,0.85,0.5) #
id:eon value:rgb(1,0.85,0.7) #
id:filler value:gray(0.8) # background bar
id:black value:black
id:lightgrey value:gray(0.9)

Period = from:622 till:666 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:10 start:622 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:622

PlotData =

align:center textcolor:black fontsize:7 mark:(line, black) width:10 shift:(0,-3)

Bar:Events
from: 622 till: 630 color:lightgrey text:Medina
from: 630 till: 632 color:lightgrey shift:(-17,-3) text:Mecca
from: 632 till: 633 color:lightgrey shift:(7,-3) text:Ridda`` ``wars
from: 633 till: 656 color:lightgrey shift:(7,-3) text:Rashidun`` ``Campaigns
from: 656 till: 661 color:lightgrey text:First`` ``Fitna
from: 661 till: 666 color:lightgrey shift:(7,-3) text:Umayyad`` ``accession
Bar: 
from: 632 till: 661 color:lightgrey text:Rashidun
Bar:People
from: 622 till: 632 color:era text:Muhammad
from: 632 till: 634 color:age text:Abu`` ``Bakr
from: 634 till: 644 color:era text:Umar`` ``ibn`` ``al-Khattab
from: 644 till: 656 color:age text:Uthman`` ``ibn`` ``Affan
from: 656 till: 661 color:era text:Ali`` ``ibn`` ``Abi`` ``Talib
from: 661 till: 666 color:age text:Muawiyah`` ``I

</timeline>

Muhammed'in ölümünden sonra, en yakın arkadaşlarından biri olan Ebu Bekir, ilk halife olarak seçildi. Halifelik makamı peygamberlik dışında dini bir otorite havasını muhafaza ediyordu.126127 Bazı Arap kabile liderleri, Muhammed ile yapılan anlaşmaları Ebu Bekir'le devam ettirmeyi reddetti, zekat ödemelerini durdurdu ve bazıları kendilerinin de peygamber olduklarını ileri sürdüler.128 Ebu Bekir, Bizans ve Sasani imparatorluklarının topraklarına taşınan da ve Ridde savaşları olarak bilinen başarılı bir askeri seferle otoritesini ortaya koydu.129 İkinci halife Ömer ibni Hatab'ın saltanatının sonunda, savaşta sertleşen saflarıyla artık mağlup olan isyancılar 130 ve eski imparatorluk yardımcı birlikleri 131 tarafından şişirilen Arap Müslüman orduları, Bizans'ın Suriye ve Mısır gibi eyaletlerini işgal etti. Sasaniler batı topraklarını kaybederken, kısa süre sonra İran'ın geri kalanı da onu takip etti.132

Ömer yeni gelişmekte olan imparatorluğun yönetimini iyileştirdi, sulama şebekelerinin iyileştirilmesini emretti ve Basra gibi şehirlerin kurulmasında rol oynadı. Fakirlere yakın olmak için kapısı olmayan basit bir çamurdan kulübede yaşıyor ve her akşam sokaklarda yürüyordu. Ömer, fakirlerle istişare ettikten sonra, yoksul, muhtaç, yaşlı, yetim, dul ve engelliler için bir refah kurumu olan Beyt-ül-mal'i 133134135 kurdu. Beyt-ül-mal, Abbasiler dönemine kadar devam etti. Ömer ayrıca çocuklar için çocuk parası ve yaşlılar için emekli aylığı getirdi.136137138139 Bir valinin ya da komutanın zenginliğin cazibesine kapıldığını ya da gerekli idari standartları karşılamadığını hissettiğinde, onu görevinden aldırırdı.140 Genişleme, sırasıyla Arabistan ve Levant'taki büyük kıtlık ve veba yıllarında 638 ve 639 yılları arasında kısmen durdu, ancak Ömer'in saltanatının sonunda Suriye, Mısır, Mezopotamya ve İran'ın çoğu İslam imparatorluğuna dahil edildi.

Bizans ve Sasaniler ile yapılan savaş ve fetihlerde dini azınlık olarak yaşayan ve Müslüman egemenliği altında cizye vergisi ödemek zorunda kalan Yahudi ve Arap Hristiyanlar, zorunlu finansörlük yaptılar.141142 Yeni bölgeler fethedildikçe, büyüyen İslam imparatorluğunun diğer bölgeleriyle serbest ticaretten de yararlandılar; burada ticareti teşvik etmek için ticaretten ziyade zenginliğe vergiler uygulandı.143 Müslümanlar, fakirlerin yararına mallarının zekâtını verirlerdi. İslam peygamberi Muhammed tarafından hazırlanan Medine Anayasası'ndan bu yana, Yahudiler ve Hristiyanlar kendi yasalarını kullanmaya devam ettiler ve kendi yargıçları vardı.144145146 Devletin hızla genişlemesine yardımcı olmak için, Bizans ve Pers vergi toplama sistemleri sürdürüldü ve halk, Bizanslılar ve Persler döneminde uygulanandan daha düşük bir cizye vergisi ödedi. 

639'da Ömer, önceki vali 25.000 kişiyle birlikte bir vebada öldükten sonra Muaviye bin Ebu Süfyan'ı Suriye valisi olarak atadı.147148 Arap-Bizans savaşları sırasında Muaviye 649 da Bizans'ın denizden tacizini durdurmak için, Monofizit Hristiyanlar, Mısırlı Kıptiler ve Yakubi Suriyeli Ortodoks denizciler ve Müslüman birliklerinden oluşan gemilerle bir donanma kurdu,149150151152 Bizansı 655te Sütunlar Savaşı 'ında yenerek Akdeniz'i Müslüman savaşçılarına açtı. Ömer zenginlik ve lüksün cazibesine kapılmaktan, Allah'a ibadetten uzaklaşmaktan, servet biriktirmekten ve hanedanlar kurmaktan korkuyordu. İlk Müslüman orduları şehirlerden uzak kamplarda kaldılar.153154155156 Şehirlerden uzak kalmak, yerel nüfusun özerk ve huzurlu olmasını da sağladı. Bu kamplardan bazıları daha sonra Irak'ta Basra ve Kufe ve Mısır'da Fustat gibi şehirlere dönüştü.157

Ömer 644'te suikasta uğradığında, Muhammed'in ikinci dereceden kuzeni ve iki kez damadı olan Osman bin Affan halife oldu. O dönemde Arapçada noktalama işaretleri yoktu ve Kur'an Araplar tarafından farklı okumalara (Arap lehçelerini) göre okunuyordu. Osman MS 650 ile 656'te Kuran'ın derlenmesini tamamlatarak, bunu standart hale getirdi ve kopyaları imparatorluğun farklı merkezlerine gönderdi.158 Farklı kopyaların yakılmasını emretti.

Muhammed'in ölümünden sonra Araplar arasındaki eski kabile farklılıkları yeniden su yüzüne çıkmaya başladı. Roma-Pers savaşları ve Bizans-Sasani savaşlarının ardından Irak (eskiden Sasani İmparatorluğu altında) ve Suriye (eskiden Bizans İmparatorluğu altında) arasında köklü farklılıklar ortaya çıktı. Her biri, yeni kurulan İslam imparatorluğunun başkentinin kendi bölgelerinde olmasını istedi.159

Osman yaşlandığında, Muaviye'nin akrabası olan I. Mervan yavaş yavaş kontrolü üstüne aldı. Osman 656'da öldürüldüğünde, Muhammed'in kuzeni ve damadı Ali halifelik görevini üstlendi ve başkenti Kufe'ye taşıdı. Suriye valisi 1.Muaviye ve Mervan, suçluların tutuklanmasını talep etti. Mervan herkesi manipüle etti ve ilk Müslüman iç savaşıyla ("İlk Fitne") sonuçlanan çatışmayı yarattı. Ali, MS 661'de Hariciler tarafından öldürüldü. Altı ay sonra, Ali'nin ilk oğlu Hasan, barışın için Muaviye ile bir barış anlaşması yaptı. Hasan-Muaviye antlaşmasında Hasan, ölümünden sonra hanedan kurmamak ve halka adaletli davranmak şartıyla iktidarı Muaviye'ye devretti.160161 Muaviye daha sonra anlaşmanın şartlarını bozdu ve başkenti Şam'da olan Emevi hanedanını kurdu.162 O sırada Muhammed'in hayatta kalan tek torunu olan Hüseyin Emevilere biat etmeyi reddetti; Aynı yıl Kerbela'da, Aşure Günü Şii Müslümanları tarafından hâlâ yas tutulan bir olayda öldürüldü. İkinci Müslüman iç savaşı ("İkinci Fitne") olarak adlandırılan siyasi huzursuzluk devam etti, ancak Müslüman yönetimi Muaviye döneminde Rodos, Girit, Kabil, Buhara ve Semerkant'a kadar genişletildi ve Kuzey Afrika'ya yayıldı . MS 664'te Arap Müslüman orduları Kabil'i fethetti 163 ve MS 665'te Mağrip'e doğru ilerledi.164

Emevi Halifeliği

Adını Ümeyye ibni Abd Şems'ten alan Emevi hanedanı MS 661'den 750'ye kadar hüküm sürdü. Emevi ailesi Mekke şehrinden gelse de başkent Şam idi. Abdu'r Rahman ibn Ebu Bekir'in 666'da ölümünden sonra 165166 Muaviye, gücünü pekiştirdi. Muaviye, başkenti Medine'den Şam'a taşıdı, bu da imparatorlukta köklü değişikliklere yol açtı. Aynı şekilde, daha sonraki bir tarihte, halifeliğin Şam'dan Bağdat'a devri, yeni bir ailenin iktidara gelişinin işaretiydi.

Devlet büyüdükçe, devlet harcamaları arttı. Ayrıca Müslüman ve gayrimüslim fakir, muhtaç, yaşlı, yetim, dul ve özürlülere yardım için Beytü'l-mal ve Refah Devletinin harcamaları arttı. Emeviler yeni mühtedilerden (mevali) vergi ödemelerine devam etmelerini istediler. Zenginliği ve lüksü ile Emevi yönetimi, Muhammed'in vazettiği İslami mesajla da çelişiyor gibiydi.167168169 Bütün bunlar hoşnutsuzluğu artırdı.170171 Muhammed'in amcası Abbas bin Abdulmuttalib'in torunları, hoşnutsuz mevalileri, yoksul Arapları ve bazı Şiileri Emevilere karşı bir araya getirdiler ve onları, başkenti Bağdat'a taşıyarak Abbasi hanedanını 750'de başlatan Ebu Müslim'in yardımıyla devirdi.172 Emevi ailesinin bir kolu, Kuzey Afrikadan Endülüs Fitne'si nedeniyle düşene kadar (1031) süren Córdoba Halifeliğini kurdukları Endülüs'e kaçtı. Beytü'l-mal, Refah Devleti daha sonra Abbasiler döneminde devam etti.

En geniş haliyle Emevi hanedanı 13milyon kmkare den daha fazla alan kapladı ve bu durum onu dünyanın gördüğü en büyük imparatorluklardan biri,173 haline getirdi.

Muaviye Konstantinopolis'inkine rakip olacak bir konsey oluşturdu ve Şam'ı güzelleştirdi. İmparatorluğun sınırlarını İstanbul'a kadar ulaştırdı, ancak Bizanslılar onu geri püskürttü ve elinde herhangi bir Anadolu toprağını tutamadı. Sünni Müslümanlar, acemi Müslüman ulusu iç savaş sonrası anarşiden kurtardığı için ona güveniyorlar. Ancak Şii Müslümanlar onu savaşı kışkırtmakla, ümmeti bölerek Müslüman milleti zayıflatmakla, kendi kendini yücelten sapkınlıklar üretmekle, Peygamber'in ailesine iftira atmakla ve hatta kendisini eleştiren Müslümanları Bizans imparatorluğunda köle olarak satmakla suçluyorlar.174 Muaviye'nin en tartışmalı ve kalıcı miraslarından biri, oğlu Yezid'i halefi olarak atama kararıydı. Şii doktrinine göre bu, Hasan bin Ali ile yaptığı anlaşmanın açık bir ihlaliydi. Yezid 682'de Ukbe bin Nafi'yi Kuzey Afrika valisi olarak gönderdi. Ukbe, Berberilere ve Bizanslılara karşı savaşlar kazandı.175 Oradan, Atlantik kıyısına ulaştığı Tanca'ya doğru binlerce mil batıya yürüdü ve ardından Atlas Dağları'ndan doğuya doğru yürüdü.176 Yaklaşık 300 süvari ile Biskra'ya doğru ilerledi ve burada Kaisala komutasındaki bir Berberi kuvveti tarafından pusuya düşürüldü. Ukbe ve adamlarının tümü savaşta öldü. Berberiler bir süre Müslümanlara saldırdı ve onları Kuzey Afrika'dan sürdü.177 İç savaşlarla zayıflayan Emeviler denizdeki üstünlüğü kaybederek Rodos ve Girit adalarını terk etmek zorunda kaldılar. I. Yezid'in yönetimi altında, Kufe'deki bazı Müslümanlar, Muhammed'in soyundan gelen Hüseyin ibn Ali'nin hükümdarları olsaydı, onun daha adil olacağını düşünmeye başladılar. O Kûfe'ye davet edilmiş ancak daha sonra ihanete uğrayarak öldürüldü. Hüseyin'in oğlu Ali ibni Hüseyin, Hüseyin'in kız kardeşi, diğer hanımlarla birlikte Kerbela'da alıkonuldular. Halkın muhalefeti nedeniyle daha sonra serbest bırakıldılar ve memleketleri Medine'ye gitmelerine izin verildi. İmam Hüseyin'in neslinden birbiri ardına imamlar devam etti, ancak İmam Ali'den sonra halifelik (iktidar sahibi) ve Ali soyundan devam eden İmamet Abdullah el-Mehdi Billah Kuzey Afrika'da Fatımi'nin ilk Halifesi olarak iktidara gelene kadar ayrı kollarda devam etti. Bu İmamlar Şii İslam tarafından İmam Ali'yi ilk Halife/İmam olarak kabul edildiler ve aynı şekilde Safeviler ve şimdi İsmaili, Oniki vb. olarak adlandırılan benzer birçok kurum tarafından kurumsallaştırıldılar.

2.Muaviye dönemine iç savaşlar (İkinci Fitne) damgasını vurdu. Bu, iyi eğitimli ve yetenekli bir hükümdar olan Abdülmelik bin Mervan'ın saltanatında hafifleyecekti. Hükümdarlığını engelleyen birçok siyasi soruna rağmen, tüm önemli kayıtlar Arapçaya çevrildi. Onun saltanatı sırasında, Müslüman dünyası için bir para basıldı. Bu, 692'de Anadolu'da II. Justinianus yönetimindeki Bizans İmparatorluğu ile savaşa ( Sebastopolis Savaşı) yol açtı. Bizanslılar, Halife tarafından büyük bir Slav birliğinin ayrılışı ile yenildi. İslami para birimi daha sonra Müslüman dünyasında münhasır para birimi haline getirildi. Tarım ve ticareti reforme etti. Abdülmelik Müslüman yönetimini pekiştirdi ve genişletti, Arapça'yı devlet dili yaptı ve düzenli bir posta servisi oluşturdu.

  1. 1.Velid, İslami fetihlerin bir sonraki aşamasına başladı . Onun yönetimi altında erken dönem İslam imparatorluğu en geniş sınırlarına ulaştı. Mısır'ın bazı bölgelerini Bizans İmparatorluğu'ndan geri aldı ve Kartaca'ya ve Kuzey Afrika'nın batısına doğru ilerledi. Tarık bin Ziyad komutasındaki Müslüman orduları Cebelitarık Boğazı'nı geçti ve Kuzey Afrika Berberi ordularını kullanarak İber Yarımadası'nı fethetmeye başladı. Emeviler Lizbon'u fethettiğinde İber Yarımadası'nın Vizigotları yenilmişti. İber Yarımadası, Avrupa'nın İslami kontrolünün en uzak noktasıydı (Müslümanlar Puvatya Muharebesinde durduruldular). Doğuda, Muhammed bin Kasım komutasındaki İslam orduları, İndus Vadisi'ne kadar ulaştı. Al-Velid'in yönetiminde, imparatorluk İber Yarımadası'ndan Hindistan'a kadar uzanıyordu. Haccac bin Yusuf, askeri komutanların örgütlenmesinde ve seçiminde çok önemli bir rol oynadı. Velid, Emeviler döneminde en güçlü donanmayı inşa ederek organize bir ordunun genişlemesine büyük önem verdi. Bu taktik İber Yarımadası'na genişleme için çok önemliydi. Saltanatı, İslami gücün zirvesi olarak kabul edilir.

Velid'in öldüğü gün Süleyman bin Abdülmelik halife olarak selamlandı. Süleyman Yezid bin Mühelleb'ı Mezopotamya'ya vali atadı. Süleyman, kendisinin yerine Velid'in oğlu Yezid'i destekleyen iki liderden biri (diğeri Kuteybe ibn Müslim'di) olan Haccac'ın ailesinin tutuklanıp infaz edilmesini emretti. Haccac, Velid'den önce ölmüştü, bu yüzden hiçbir tehdit oluşturmuyordu. Kuteybe, Süleyman'a bağlılıktan vazgeçti, ancak askerleri isyan çağrısını reddetti. Onu öldürüp başını Süleyman'a gönderdiler. Süleyman halife olunca Şam'a taşınmadı, Ramla'da kaldı. Süleyman, Bizans'a (Konstantinopolis kuşatması ) saldırması için Mesleme ibn Abdülmelik'i gönderdi. Bulgaristan'ın Bizans tarafına müdahalesi belirleyici oldu. Müslümanlar ağır kayıplar verdiler. Süleyman 717'de aniden öldü.

II. Ömer'in ölümü üzerine II.Yezid iktidara geldi. Yezid Haricilerle savaştı ve liderleri Şevdeb'i öldürdü. Yezid döneminde imparatorluğun farklı bölgelerinde iç savaşlar başladı.178 Yezid, 724'te ölmeden önce topraklarını Kafkasya'ya kadar genişletti. Hilafeti kardeşinden devralan Hişam bin Abdülmelik, birçok sorunu olan bir imparatorluğu yönetiyordu. Bu sorunları çözmede etkiliydi. Uzun hükümdarlığı döneminde II. Ömer tarafından getirilen reformları yeniledi. Hişam'ın yönetimi altında Bizanslılara karşı düzenli akınlar yapıldı. Kuzey Afrika'da, Harici öğretileri yerel huzursuzlukla birleşerek Berberi İsyanı'nı ortaya çıkardı. Ayrıca Zeyd ibn Ali'nin bir isyanıyla karşı karşıya kaldı. Hişam her iki isyanı da bastırdı. Abbasiler Horasan ve Irak'ta güç kazanmaya devam ettiler. Ancak henüz harekete geçecek kadar güçlü değillerdi. Onların bazıları Emevi valileri tarafından yakalandı ve idam edildi. Kesin bir Bizans zaferi olan Akroinon Savaşı, Emevi hanedanının son kampanyasıydı.179 Hişam 743'te öldü.

2.Velid, saltanatı sırasında siyasi entrikalar gördü ve kısa süre sonra tahttan bir darbeyle indirildi.180 Yerine geçen kuzeni 3.Yezid, Velid'in Beni Kays adına Yemenlilere ve Arap olmayan Müslümanlara karşı ayrımcılığı içeren "ahlaksızlığına" karşı çıktı. Kaderiyye ve Mürcie' (insanın özgür iradesine inananlar)'den destek aldı.181 Hazineden para dağıttı. Allah'ın Kitabı ve Sünnet adına isyan ettiğini açıkladı. Yezid sadece altı ay hüküm sürdü. Çeşitli gruplar biat etmeyi reddetti ve muhalif hareketler ortaya çıktı. Ardından öldü.

III. Yezid tarafından veliaht ilan edilen kardeşi İbrahim bin Velid, tahttan çekilmeden önce kısa bir süre 744'te hüküm sürdü.

2.Mervan 744'ten 750'de öldürülene kadar hüküm sürdü. Şam'dan hüküm süren son Emevi hükümdarıydı. Mervan, iki oğlunu Ubeydullah ve Abdullah'ı varisleri olarak adlandırdı. Valiler atadı ve otoritesini zorla ilan etti. Özellikle İran ve Irak'ta Emevi karşıtlığı çok yaygındı. Abbasiler çok destek almıştı. Mervan'ın halife olarak saltanatı neredeyse tamamen Emevi imparatorluğunu bir arada tutmaya çalışmakla geçmişti. Ölümü, Doğu'daki Emevi yönetiminin sonunun işaretiydi ve bunu Abbasiler tarafından Emevilerin katledilmesi izledi. İber Yarımadası'na kaçan ve orada bir hanedan kuran yetenekli prens Abdurrahman dışında neredeyse tüm Emevi hanedanı öldürüldü.

İslamın Altın Çağı

Abbasi Halifeliği döneminde İslam dünyası

Abbasi hanedanı 750'de iktidara geldi ve kazanımlar pekiştirildi. Abbasi İktidar gurubu, devrimci Ebu Müslim'in Emevilere karşı geliştirdiği hoşnutsuzluk dalgası üzerine iktidara geldi.182183 Balear Adaları da dahil olmak üzere Akdeniz adalarını ve ardından 827'de Güney İtalya'yı fethettiler.184 Abbasiler döneminde İslam medeniyeti gelişti. En dikkate değer olanı, The Cambridge History of Islam tarafından " İslam'ın altın çağı " olarak adlandırılan Arap nesir ve şiirinin gelişimiydi.185 Ticaret ve sanayi yanında Müslüman Tarım Devrimi olarak kabul edilen gelişti. Sanat ve bilimler (Müslüman Bilim Devrimi) Abbasi halifeleri el-Mansur (754–775), Harun Reşid (786–809), Me'mun (809-813 arasında hüküm sürdü) ve onların ardılları döneminde gelişti.186 Bağdat Abbasilerin başkentiydi.187 Emevi ailesi Abbasiler tarafından öldürülmesine rağmen, bir aile üyesi olan I. Abdurrahman İspanya'ya kaçarak 756'da burada bağımsız bir hilafet kurdu. Mağrip'te Harun Reşid, Arap Ağlebi'leri merkezi otoriteyi tanımaları karşılığında neredeyse özerk yöneticiler olarak atadı. Ağlebi yönetimi kısa ömürlü oldu ve 909'da Şii Fatımi hanedanı tarafından tahttan indirildiler. 960 civarında, Fatımiler Abbasi Mısır'ı fethettiler ve 973'te orada " el-Qahirah " (bugün Kahire olarak bilinen "zafer dünyası" anlamına gelen) adlı bir başkent inşa ettiler. İran'da Türk Gazneliler, Abbasilerden güç aldılar.188189 Abbasi etkisi Büyük Selçuklu İmparatorluğu (İran anakarasına göç etmiş bir Müslüman Türk boyu) tarafından 1055 yılına kadar yok edildi.190

İslamın yayılması, bazen zorla, bazen barışçıl propagandalarla devam etti.191 Hindistan'ın fethindeki ilk aşama 1000 yılından hemen önce başladı. 200 yıl içinde Ganj nehrine kadar olan bölge düştü. İslam Sahra altı Batı Afrika'da 1000 yılından hemen sonra kuruldu. 1009 gibi erken bir tarihte Gao'nun başında Müslüman bir prensin bulunduğuna dair raporlar bulunuyor. Kanem 1081 ile 1097 arası müslümanlarca yönetildi. Mali ile bağlantılı İslami krallıklar 13. yüzyılda ön plana çıktı.192

Abbasiler, daha büyük İslam birliğini amaçlayan girişimler geliştirdiler. İnancın mezhepleri ve camiler, doktrin, tarih ve uygulama ile birbirinden ayrıldı. Abbasiler de Emevi ahlaki karakter ve yönetimine saldırarak kendilerini öne çıkardı. Ira Lapidus'a göre, "Abbâsî devrimi, başta Merv'in mazlum yerleşimcileri olmak üzere Yemenliler ve onlara Mevali'nin eklenmesiyle büyük ölçüde Araplar tarafından desteklendi".193 Abbasiler, Arapların akrabalık temelli toplumu dışında kalan ve Emevi imparatorluğu içinde bir alt sınıf olarak algılanan mevali (Arap olmayan Müslüman)lara da başvurdular. Abbasiler tarafından desteklenen İslami ekümenizm, ümmetin birliği fikrine dayanır. Şeriat kanunlaştıkça İslam felsefesi gelişti ve dört mezhep kuruldu. Bu dönem aynı zamanda klasik Sufizm'in yükselişine de sahne oldu. Dini başarılar, Sahih-i Buhari ve diğerlerinin Hadislerinin kanonik koleksiyonlarının tamamlanmasını içeriyordu.194 İslam, bir dereceye kadar İbrahimî dinlerin geçerliliğini kabul etti; Kuran, Yahudileri, Hristiyanları, Zerdüştleri ve Sabileri (genellikle Mandaean'lerle özdeşleştirilir) " kitap ehli" olarak tanımladı. Yüksek Orta Çağ'ın başlangıcına doğru, İslam'ın iki büyük mezhebi olan Sünni ve Şii doktrinleri katılaştı ve islami dünyanın teolojik olarak bölünmelerini meydana getirdi. Bu eğilimler Fatımi ve Eyyubi dönemlerine kadar devam edecekti.

Siyasi olarak, Abbasi Halifeliği üniter bir İslami monarşiye dönüştü. Devletin birliği için bölgesel Saltanat ve Emirliklerin varlığı, geçerliliği veya yasallığı kabul edildi.195 Endülüs Emevilerinde erken dönem İslam felsefesinde İbn Rüşd, The Decisive Treatise'de bilim ve felsefenin resmi Eş'ari teolojisinden kurtuluşu için bir gerekçe sağlayan bir argüman sundu; bu nedenle İbn Rüşd, modern laikliğin öncüsü olarak kabul edilmiştir.196197

Altın Bağdat Abbasileri

Erken Orta Çağ<timeline> ImageSize = width:800 height:75 PlotArea = width:720 height:55 left:65 bottom:20 AlignBars = justify

Colors =

 id:time value:rgb(0.7,0.7,1) #
id:period value:rgb(1,0.7,0.5) #
id:span value:rgb(0.9,0.8,0.5) #
id:age value:rgb(0.95,0.85,0.5) #
id:era value:rgb(1,0.85,0.5) #
id:eon value:rgb(1,0.85,0.7) #
id:filler value:gray(0.8) # background bar
id:black value:black

Period = from:750 till:813 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:10 start:750 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:750

PlotData =

align:center textcolor:black fontsize:8 mark:(line, black) width:10 shift:(0,-3)

from:750 till:754 color:era text:Saffah
from:754 till:775 color:era text:Mansur
from:775 till:785 color:age shift:(-6,6) text:Mahdi
from:785 till:786 color:era shift:(0,-13) text:Hadi
from:786 till:809 color:age text:Harun
from:809 till:813 color:era shift:(0,-13) text:Amin

</timeline>Arap kaynaklarına göre 750 yılında Abbasi Halifeliğinin kurucusu Es-Saffah tı. Horasan eyaletinden Emevi Halifeliğine karşı büyük bir isyan başlattı. Tüm Emevi ailesini ortadan kaldırdıktan ve Zab Savaşı'nda zafer kazandıktan sonra, Şam'a yürüdü ve yeni bir hanedan olan Abbasi Halifeliğini pekiştirdi.198 El-Mansur'un zamanında, Fars alimleri ortaya çıktı. Arap olmayan birçok insan İslam'a geçti. Emeviler, cizye toplamaya devam edebilmek amacıyla din değiştirmeyi aktif olarak engellediler. İslam 750'de kendi topraklarında yaşayanların %8'ini oluşturuyordu. Mansur'un saltanatının sonunda bu %15'e ulaştı. Adı "kurtarıcı" anlamına gelen Mehdi, babası ölüm döşeğindeyken halife ilan edildi. Bağdat, Mehdi'nin saltanatı sırasında çiçek açtı ve dünyanın en büyük şehri oldu. Arabistan'dan, Irak, Suriye, İran, uzak Hindistan ve İspanya'dan göçmenleri kendine çekti. Bağdat, artan Müslüman nüfusun yanı sıra Hristiyanlara, Yahudilere, Hindulara ve Zerdüştlere de ev sahipliği yapıyordu. Babası gibi El-Hadi 199 de halkına açıktı ve vatandaşların Bağdat'taki sarayda kendisine hitap etmesine izin verdi. O, "aydınlanmış bir hükümdar" olarak kabul edildi ve Abbasi seleflerinin politikalarını sürdürdü. Kısa yönetiminde, askeri çatışmalar ve iç entrikalarla boğuştu.

Harun el-Reşid'in hüküm sürmesiyle askeri çatışmalar azaldı.200 Saltanatı, bilimsel, kültürel ve dini refah ile belirginleşti. Beyt al-Hikma ("Bilgelik Evi") kütüphanesini kurdu ve saltanatı sırasında sanat ve müzik gelişti. Bermekiler ailesi, Halifeliğin kurulmasında belirleyici bir danışmanlık rolü oynamıştı, ancak Reşid'in yönetimi sırasında gözden düştüler.201

Al-Emin, Halifeliği babası El-Reşid'den aldı, ancak kardeşleri için yapılan düzenlemelere uymayarak Dördüncü Fitne'ye yol açtı. El-Me'mun'un generali Tahir bin Hüseyin, El-Emin'i idam ederek Bağdat'ı aldı .202 Savaş, hanedan için prestij kaybına yol açtı.

Bölgesel güçlerin yükselişi

Abbasi yönetimi kısa süre sonra Kıptiler, Hint-Persler veTürkler arasında üçlü bir çekişmeye kapıldı.203 Büyük bir imparatorluğu yönetmenin maliyeti çok fazlaydı.204 Türkler, Mısırlılar ve Araplar Sünni, Persler, Türk topluluklarının büyük bir kısmı ve Hindistan'daki prenslerin birçoğu Şii idi. İslam'ın siyasi birliği dağılmaya başladı. Abbasi halifelerinin etkisi altında, Müslüman dünyasında bağımsız hanedanlar ortaya çıktı ve halifeler bu hanedanları meşru olarak Müslümanlar olarak tanıdılar. Birincisi, Halife Memun'un saltanatı sırasında kurulan Horasan'daki Tahiriler'di. Benzer hanedanlar arasında Seferiler, Samaniler, Gazneliler ve Selçuklular vardı. Bu süre zarfında astronomi, şiir, felsefe, bilim ve matematik alanlarında ilerlemeler kaydedildi.205

Yüksek Bağdat Abbasileri

Erken Orta Çağ<timeline> ImageSize = width:800 height:75 PlotArea = width:720 height:55 left:65 bottom:20 AlignBars = justify

Colors =

 id:time value:rgb(0.7,0.7,1) #
id:period value:rgb(1,0.7,0.5) #
id:span value:rgb(0.9,0.8,0.5) #
id:age value:rgb(0.95,0.85,0.5) #
id:era value:rgb(1,0.85,0.5) #
id:eon value:rgb(1,0.85,0.7) #
id:filler value:gray(0.8) # background bar
id:black value:black

Period = from:813 till:940 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:10 start:813 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:813

PlotData =

align:center textcolor:black fontsize:8 mark:(line, black) width:10 shift:(0,-3)

from:813 till:833 color:age text:Ma'mun
from:833 till:842 color:era shift:(0,10) text:Mu'tasim
from:842 till:847 color:age shift:(0,20) text:Wathiq
from:847 till:861 color:era shift:(0,10) text:Mutawakkil
from:861 till:862 color:age shift:(0,-13) text:Muntasir
from:862 till:866 color:era text:Musta'in
from:866 till:869 color:age shift:(0,10) text:Mu'tazz
from:869 till:870 color:era shift:(0,20) text:Muhtadi
from:870 till:892 color:age text:Mu'tamid
from:892 till:902 color:era shift:(0,-13) text:Mu'tadid
from:902 till:908 color:age shift:(3,0) text:Muktafi
from:908 till:932 color:era shift:(-15,10) text:Muqtadir
from:932 till:934 color:age shift:(0,-13) text:Qahir
from:934 till:940 color:era text:Radi

</timeline>El-Emin'in ölümü üzerine El-Me'mun Halife oldu. Me'mun, hükümdarlığı döneminde Abbasi imparatorluğunun topraklarını genişletti ve isyanlarla uğraştı.206 Me'mun, Harun tarafından Horasan'a vali olarak atanmıştı. İktidara gelmesinden sonra Tahir'i askeri vali olarak atadı. Tahir ve ailesi İran siyasetine yerleştiler ve güçlendiler, Tahiri ailesinin yükselen gücü bir tehdit haline geldi.

Me'mun, gücü merkezileştirmek için çalıştı. Mehdi, İslam'ın koruyucusu olduğunu ve aynı zamanda halifenin doğru olanı ilan etme yetkisine sahip olduğunu iddia etti. Ulema, Memun'un saltanatı sırasında siyasi bir güç olarak ortaya çıktı. Ulema ve belli başlı İslam fıkıh ekolleri Memun döneminde şekillenmiştir. Buna paralel olarak, Sünnilik bir kanunlar dini olarak tanımlanmaya başladı. Sünni ve Şii İslam arasındaki doktrinel farklılıklar daha belirgin hale geldi. Din alimleri, Me'mun'un ölümünden dört ay önce 833'te başlattığı Abbasi engizisyonu olan Mihna'da haddini aştığını ileri sürdüler.207

Me'mun rejimi sırasında sınır savaşları arttı. İyi ve hoşgörülü davrandığı birçok dinden alimleri Bağdat'ta topladı. En ünlü el yazmalarını toplamak için Bizans İmparatorluğu'na bir elçi gönderdi ve onları Arapça'ya tercüme ettirdi.208 Bilim adamları simyayı ortaya çıkardı. Halife, ölümünden kısa bir süre önce, 832'de Mısır'ı ziyareti sırasında, bilgi ve hazine aramak için Büyük Giza Piramidi'nin ihlal edilmesini emretti. İşçiler, gelenekle bilinen orijinal girişin bulunduğu yere yakın tünel kazdılar. Al-Memun daha sonra Tarsus yakınlarında şüpheli koşullar altında öldü ve yerine oğlu Abbas ibni Me'mun yerine üvey kardeşi Al-Mu'tasım geçti.

Halife olarak El-Mu'tasım, Me'mun'un Tyana'daki askeri üssünün derhal dağıtılmasını emretti. Hurrami isyanlarıyla karşı karşıya kaldı. Bu halifenin karşılaştığı en zor sorunlardan biri, Babak Horramdin'in devam eden ayaklanmasıydı. Mu'tasım isyancıları yendi ve önemli bir zafer kazandı. Bizans imparatoru Theophilus, Abbasi kalelerine saldırdı. Mu'tasım, Anzen Savaşı için Theophilus'un güçlerini mağlup eden Al-Afşin'i gönderdi. Dönüşünde, kendisini ve haleflerini Türk komutanlarına ve köle (Gılman) askerlerine (Memluk sisteminin habercisi olarak) güvenmeye zorlayan ciddi bir askeri komplonun farkına vardı. Hürremiyye, sonraki halifelerin saltanatları sırasında yavaş yavaş düşüşe geçmesine rağmen, hiçbir zaman tam olarak bastırılamadı. Mu'tasım'ın yaşamının sonlarına doğru Filistin'de bir ayaklanma oldu, ancak isyancıları yendi.

Al-Mu'tasim'in saltanatı sırasında, Tahiri hanedanı iktidarda büyümeye devam etti. Tahiriler, birçok haraç ve gözetim işlevinden muaf tutuldular. Bağımsızlıkları doğuda Abbasilerin gerilemesini sağladı. Mu'tasım ideolojik olarak üvey kardeşi Me'mun'u takip etti. Selefinin "Mutezile" mezhebine verdiği desteği sürdürdü ve muhalefete karşı acımasız işkenceler yaptı. Arap matematikçi El-Kindi, Mu'tasım tarafından işe alındı ve Halife'nin oğluna ders verdi. El-Kindi, Hikmet Evi'nde hizmet etmiş ve halifenin himayesinde Yunan geometrisi ve cebir alanındaki çalışmalarına devam etmişti.209

Al-Vasık babasının yerine geçti. Arabistan, Suriye, Filistin ve Bağdat'taki muhalefetle ilgilendi. İsyanlar, Arap halkları ile Türk orduları arasındaki uçurum sonucunda isyanlar çıktı. İsyanlar bastırıldı, ancak Türk kuvvetlerinin güç kazanmasıyla iki grup arasındaki düşmanlık büyüdü. Halife Bağdat isyancılarının infazına bizzat katıldı. Ayrıca Bizanslılarla bir esir değişimi sağladı. Vasık, sanatçıların yanı sıra bilim adamlarının da hamisiydi. Kişisel olarak müzik yeteneği vardı ve yüzden fazla şarkı bestelediği biliniyor.210 Vasık yüksek ateşten öldüğünde, Mütevekkil onun yerine geçti. Mütevekkil'in saltanatı birçok reform için hatırlanır ve altın bir çağ olarak görülür. Abbasilerin son büyük halifesidir; ölümünden sonra hanedan düşüşe geçti. El-Mütevekkil, Mihne'yi bitirdi. Samarra'nın doğuya doğru uzantısının bir parçası olarak Samarra Ulu Camii'ni 211 inşa etti. Hükümdarlığı sırasında azınlıklara karşı eylemlerinde yansıtıldığı gibi, dini tartışmalara dahil oldu. Şii tarzı hac ziyaretlerini durdurmak için gerçekleştirilen bir eylem olan Hüseyin türbesi'nin yıkılmasında somutlaşan baskıyla karşı karşıya kaldı. İsyanları bastırmak ve yabancı imparatorluklara, özellikle de Sicilya'yı Bizanslılardan ele geçirmek için savaşlara öncülük etmek için Türk devlet adamlarına ve köle askerlerine güvenmeye devam etti. Mütevekkil bir Türk askeri tarafından öldürüldü.

Cinayete karışmış olmasına rağmen, Türk hizbinin desteğiyle aynı gün Hilafet'e El-Müntasır geçti. Türk gurubu, Müntasır'ın kardeşlerini babalarının öldürülmesinin intikamını almaktan korkarak uzaklaştırdı. Her iki kardeş de tahttan feragat beyanları yazdı. Hükümdarlığı sırasında, Müntasır Hasan ve Hüseyin'in mezarlarına hac yasağını kaldırdı ve Bizanslıları yağmalaması için Vasıf'ı gönderdi. El-Muntasir bilinmeyen nedenlerle öldü.

Türk beyleri, halefini seçmek için bir konsey topladılar ve El-Musta'in'i seçtiler. Araplar ve Bağdat'taki batılı askerler bu seçimden memnun kalmadılar ve saldırdılar. Ancak Hilafet artık Arap seçimine değil, Türk desteğine bağlıydı. Müslümanların Hristiyanlara yönelik başarısız kampanyasının ardından insanlar, Türkleri, dini felakete uğratmak ve Halifelerini öldürmekle suçladılar. Türkler Bağdat'ı kuşattıktan sonra, Musta'in, Al-Mu'tazz lehine çekilmeyi planladı, ancak O'nun emriyle öldürüldü. Mu'tazz, Türkler tarafından tahta çıkarıldı ve iktidara gelen en genç Abbasi Halifesi oldu.

<table> <thead> <tr class="header"> <th><p>Yüksek Abbasiler &lt;/br&gt; hukuk</p></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Erken Abbasiler &lt;/br&gt; Edebiyat ve Bilim</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><ul> <li><a href="Huneyn_bin_İshak" title="wikilink">Huneyn ibn İshak</a>, hekim, Yunanca tercüman;</li> <li><a href="İbn_Fadlan" title="wikilink">İbn Fadlan</a>, kaşif;</li> <li><a href="Battanî" title="wikilink">Al Battani</a>, astronom;</li> <li><a href="Taberî" title="wikilink">Taberi</a>, tarihçi ve ilahiyatçı;</li> <li><a href="Râzî" title="wikilink">Al-Razi</a>, filozof, doktor, kimyager;</li> <li><a href="Fârâbî" title="wikilink">Al-Farabi</a>, kimyager ve filozof;</li> <li><a href="Ebu_Nasr_Mansur" title="wikilink">Ebu Nasr Mansur</a>, matematikçi;</li> <li><a href="İbn-i_Heysem" title="wikilink">Alhazen</a>, matematikçi;</li> <li><a href="Birûni" title="wikilink">Al-Biruni</a>, matematikçi, astronom, fizikçi;</li> <li><a href="Ömer_Hayyam" title="wikilink">Omar Khayyám</a>, şair, matematikçi ve astronom;</li> <li><a href="Hallâc-ı_Mansûr" title="wikilink">Mansur Al-Hallaj</a>, Tasavvuf tasavvufi, yazar ve öğretmen</li> </ul></td> </tr> </tbody> </table>

El-Mu'tazz'ın etrafı birbirini kıskanan gruplarla çevriliydi. Samarra'da Türkler Berberiler ve Faslılarla sorunlar yaşarken, el-Musta'in'i destekleyen Bağdat'taki Araplar ve Persler her ikisine de eşit nefretle bakıyorlardı. Al-Mu'tazz, kardeşleri Al-Mu'eiyyad ve Abu Ahmed'i ölüme mahkum etti. Hükümdar onları pervasızca harcadı ve bu Türklerin, Afrikalıların ve Perslerin isyanına neden oldu. Al-Mu'tazz bundan kısa bir süre sonra görevden vahşice alındı. El-Mühtedi sonraki halife oldu. Türkler gücü elinde tutmasına rağmen, önceki halifelere kıyasla sağlam ve erdemliydi. Türkler, yükselişinden kısa bir süre sonra onu öldürdüler. Al-Mu'temid, büyük ölçüde sadece isim olarak bir hükümdar olmasına rağmen hükümdarlığı 23 yıl boyunca devam etti. Zanj İsyanı'ndan sonra, Mu'temid, el-Muvaffak'ı kendisine yardım etmesi için çağırdı. Bundan sonra, Muvaffak isim dışında her şeye hükmetti. Hamdanî hanedanı, 890 yılında halifeler tarafından Anadolu'da Mardin'e vali olarak atandığında Hamdan ibn Hamdun tarafından kuruldu. Mu'temid daha sonra otoriteyi oğlu el-Mu'tadid'e devretti ve bir daha asla iktidara gelmedi. Tuluniler, bu dönemde ayrılarak İslami Mısır'daki ilk bağımsız devlet oldular.

El-Mu'tedid, Hilafet'i ustalıkla yönetti. Mısır halifeye bağlandı ve Mezopotamya yeniden düzene girdi. Şiilere karşı hoşgörülüydü ama Emevi cemaatine karşı o kadar adil değildi. Mu'tedid cezalarında gaddardı. Musul'daki Haricilerin lideri, Haricilerin günahkar olarak kınandığı ipek bir kaftan içinde Bağdat'ta dolaştırıldı ve sonra çarmıha gerildi. Mu'tedid'in ölümü üzerine, bir Türk cariyesinden olan oğlu Al-Muktafi, tahta geçti.

Muktafi cömertliği ve babasının gizli hapishanelerini (Bağdat terörü) ortadan kaldırmasıyla halkın gözdesi oldu. Onun saltanatı sırasında Hilafet, Karmatlar gibi tehditlerin üstesinden geldi. Muktafi'nin ölümü üzerine, vezir daha sonra Al - Muktadir'i seçti. Muktedir'in saltanatı, biri diğerinin düşüşü veya suikastı üzerine yükselen on üç Vezir'in sürekli değiştiği bir iktidar idi. Uzun saltanatı İmparatorluğu en alt noktasına getirdi. Afrika kaybedildi ve Mısır kaybedilmek üzereydi. Musul bağımlılığını attı ve Yunanlar savunmasız sınırlara saldırdılar. Doğu, fiilen bağımsız olanlar da dahil olmak üzere, resmiyette halifeliği tanımaya devam etti.

Erken Bağdat Abbasileri döneminin sonunda, Bizans sınırı Bulgarlar tarafından tehdit edilirken İmparatoriçe Zoe Karbonopsina Al-Muktadir ile ateşkes için baskı yaptı.212 Bu sadece Bağdat'ın düzensizliğine eklendi. Halk tarafından hor görülmesine rağmen, Al-Muktedir ayaklanmalardan sonra tekrar iktidara getirildi. Muktedir sonunda şehir kapılarının dışında öldürüldü, bunun üzerine saraylılar kardeşi El-Kahir'i seçti. O daha da kötüydü. Tahttan çekilmeyi reddetti, kör edildi ve hapse atıldı.

Oğlu Ar-Radi iktidarı sadece bir talihsizlik çağlayanı olarak yaşadı. Dindarlığı için övüldü. Emirlerin emiri unvanıyla iktidardaki fiili yönetici İbn Raik'in aleti oldu. İbn Raik hükümetin dizginlerini elinde tuttu ve adı halk dualarında Halife'ninkiyle birleştirildi. Bu dönem civarında, halk tarafından desteklenen Hanbeliler, aslında bir tür 'Sünni engizisyon' kurdular. Radi, genel olarak (Cuma ayininde nutuk çeken, meclisler toplayan, filozoflarla iletişim kuran, günün sorunlarını tartışan, Devlet işlerinde danışmanlık yapan, sadaka dağıtmak veya zalim memurların şiddetini azaltmak için çalışan gerçek halifelerin sonuncusu kabul edilir. Böylece Erken Bağdat Abbasileri sona erdi.

930'ların ortalarında, Mısır'ın İhşidileri, Abbasiler adına vali olarak konumlarını yansıtan Arapça "Wali" unvanını taşıdılar, İlk vali ( Muhammed bin Toğaç Al-Ihşid ) Abbasi Halifesi tarafından atandı. Ona ve soyuna 30 yıl boyunca valilik verdiler. İhşid soyadı, "prens" için Sogdca' bir kelimedir.

Ali ibn Būyah ve kardeşi el-Hassan ve Aḥmed 930'larda Büveyhiler konfederasyonunu kurdular. Taberistanlı Ziyārīler'in hizmetinde bir asker olan Ali, Yakut adlı bir Türk generalini yenmek için 934'te Bağdat'tan bir ordu toplamayı başardı. Sonraki dokuz yıl içinde üç kardeş, halifeliğin geri kalanının kontrolünü ele geçirdi. Büveyhiler büyük toprak kazanımları elde ettiler. Fars ve Cibal fethedildi. Bûyidler Kerman (967), Umman (967), Cezīre (979), Taberistan (980) ve Gürgan'ı (981) almadan önce Orta Irak 945'te teslim oldu. Ancak halifenin Bağdat'taki sözde otoritesini kabul ettiler. Büveyhiler sonrasında yavaş yavaş düşüşe geçti, konfederasyonun parçaları dağıldı ve kendi yönetimleri altındaki yerel hanedanlar fiilen bağımsız hale geldi.213

Orta Bağdat Abbasiler

<timeline> ImageSize = width:800 height:75 PlotArea = width:720 height:55 left:65 bottom:20 AlignBars = justify

Colors =

 id:time value:rgb(0.7,0.7,1) #
id:period value:rgb(1,0.7,0.5) #
id:span value:rgb(0.9,0.8,0.5) #
id:age value:rgb(0.95,0.85,0.5) #
id:era value:rgb(1,0.85,0.5) #
id:eon value:rgb(1,0.85,0.7) #
id:filler value:gray(0.8) # background bar
id:black value:black

Period = from:940 till:1094 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:10 start:940 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:940

PlotData =

align:center textcolor:black fontsize:8 mark:(line, black) width:10 shift:(0,-3)

from:940 till:944 color:era shift:(0,9) text:Muttaqi
from:944 till:946 color:age shift:(0,-15) text:Mustakfi
from:946 till:974 color:era text:Muti
from:974 till:991 color:age text:Ta'i
from:991 till:1031 color:era text:Qadir
from:1031 till:1075 color:age text:Qa'im
from:1075 till:1094 color:era text:Muqtadi

</timeline> Orta Bağdat Abbasilerinin başlangıcında, Hilafet çok daha önemsizdi. Emir al-umara Baykam, halefi seçmek üzere yerel ileri gelenleri bir araya getirmek üzere sekreterini Bağdat'a göndermekle yetindi. Seçim Al-Müttaki'ye düştü. Baykam, bir av partisinde yağmacı Kürtler tarafından öldürüldü. Bağdat'ta devam eden anarşide İbn Raik, Halife'yi Musul'a kaçmaya ikna etti. İbn Raik'i öldürdüler. Hamdani Nasır'üd Devle, Bağdat'a doğru ilerledi ancak paralı askerler ve iyi organize olmuş Türkler onları püskürttü. General Tüzün emir al-umara oldu. Yeni bir komplo halifeyi tehlikeye attı. Hamdani birlikleri, Ed-Devle'nin Musul'a ve ardından Nusaybin'e kaçmasına yardım etti. Tüzün ve Hamdaniler çıkmaza girdi. Al-Muttaki, Rakka'daydı ve tahttan indirildiği yer olan Tüzün'e hareket ediyordu. Tüzün, kör Halife'nin kuzenini El-Müstakfi unvanıyla halefi olarak atadı. Tüzün, yeni halife ile birlikte Büveyhi hanedanına ve Hamdânîlere saldırdı. Tüzün kısa süre sonra öldü ve yerine generallerinden biri olan Ebu Cafer geçti. Büveyhiler daha sonra Bağdat'a saldırdı ve Ebu Cafer saklanmak için Halife ile kaçtı. Büveyhi Sultan Muiz ud-Devle, Halife'yi Emir'e gönüllü teslim olmaya zorlayarak komutayı devraldı. Sonunda, Al-Mustakfi kör edildi ve görevden alındı. Şehir kaosa sürüklendi ve Halife'nin sarayı yağmalandı.214

<table> <thead> <tr class="header"> <th><p>Önemli Orta Abbasi Müslümanları</p></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><ul> <li><a href="İbn_Rüşd" title="wikilink">İbn Rüşd</a> ( <a href="İbn_Rüşd" title="wikilink">Averroes</a> ), filozof;</li> <li><a href="Fârâbî" title="wikilink">el-Farabi</a>, İranlı (Soğdlu) filozof;</li> <li><a href="Mütenebbî" title="wikilink">El-Mutanebbi</a>, Arap şairi;</li> <li><a href="İbn-i_Sina" title="wikilink">Abu Ali Husain ibn Abdallah ibn Sina</a> ( <a href="İbn-i_Sina" title="wikilink">Avicenna</a> ), hekim, filozof ve bilim insanı</li> </ul></td> </tr> </tbody> </table>

Büveyhiler Bağdat'ı ele geçirdiğinde El Muti halife oldu. Halifelik kurumu gerçek güçten yoksun bırakıldı ve Şii ayinleri kuruldu. Büveyhiler bir asırdan fazla bir süre Bağdat'ta kaldılar. Büveyhi saltanatı boyunca Halifelik en düşük seviyedeydi, fakat yine de İberya dışında dini olarak tanındı. Büveyhi Sultan Mu'izz al- Devle'nin kendi güvenliğinden ve başkentte ve ötesinde isyan korkusundan hareketle bir Şii Halifesini tahta çıkarması engellendi.215

Halife, Al-Ta'i, Suriye'de Fatımiler, Türkler ve Karmatiler arasındaki hizipler arası çekişmeler üzerinde hüküm sürdü. Hanedanı dağıldı. Abbasi sınırları, yalnızca küçük sınır devletleri tarafından savunulmuştur. Irak'ın Buyid emiri Baha' al-Devle, 991'de al-Ta'i'yi görevden aldı ve Kadir'i yeni halife ilan etti.216

Kadir'in halifeliği döneminde Gazneli Mahmud imparatorluğu gözetti. Gazneli halifelere karşı dostça davrandı ve bu sebeple Hindistandaki zaferleri Bağdat minberlerinden coşku ve minnetle ilan edildi. El-Kadir, Şiiliğe karşı Sünni mücadeleyi besledi ve Bağdat Manifestosu ve Kuran'ın yaratıldığı doktrini gibi "sapkınlıkları" yasadışı ilan etti. Mu'tezile'yi yasakladı ve rasyonalist Müslüman felsefesinin gelişimine son verdi. Bu ve sonraki dönemde İslam edebiyatı, özellikle Fars edebiyatı, Büveyhilerin himayesinde gelişti.217 1000 yılına gelindiğinde, küresel Müslüman nüfus, yüzde 10'luk Hristiyan nüfusa kıyasla dünyanın yaklaşık yüzde 4'üne tırmanmıştı.

Al-Ka'im'in saltanatı sırasında, Büveyhi hükümdarı sık sık başkentten kaçtı ve Selçuklu hanedanı güç kazandı. Tuğrul, Suriye ve Ermenistan'ı ele geçirdi. Daha sonra Başkent'e gitti ve orada iyi karşılandı. Bahreyn Karmati devleti El-Hasa'da çöktü. Arabistan, Fatımilerden kurtuldu ve tekrar Abbasilerin manevi yönetim yetkisini kabul etti. El-Muktedi, saltanatı sırasında Selçuklu fethinin genişleyen yelpazesi boyunca Halifeliğin tanındığı Selçuklu Sultanı Melik-Şah I tarafından onurlandırıldı. Sultan, Halife'nin devlet işlerine müdahalesini eleştirdi, ancak Orta Bağdat Abbasilerinin sonuncusunu görevden almadan önce öldü.218

Geç Bağdat Abbasileri

Geç Bağdat Abbasileri, Haçlı Seferlerinin başlangıcından Yedinci Haçlı Seferine kadar hüküm sürdüler. İlk halife El-Müstazhir'di. Ülkedeki iç çekişmelere ve Suriye'deki Birinci Haçlı Seferine rağmen siyasete ilgisi yoktu. Toulouse Kontu IV. Raymond, Malazgirt Savaşı'nda kaybederek Bağdat'a saldırmaya çalıştı. Müslüman nüfus, 1100 yılına kadar yüzde 11 olan Hristiyan nüfusa karşı yüzde 5'e yükseldi. Kudüs haçlılar tarafından ele geçirildi ve katliam yapıldı. Vaizler, trajediyi ilan etmek ve insanları Mescid-i Aksa'yı Franklardan kurtarma amacıyla halkı harekete geçirmek için hilafet boyunca seyahat ettiler. Sürgün kalabalığı kafirlere karşı savaş için toplandı. Ne Sultan ne de Halife batıya bir ordu göndermedi.219

II. Mahmud Doğu'da savaşa girerken, Müsterşid daha fazla bağımsızlık elde etti. Mazyadilerin (Beni Esad) generali Hille emiri Dubeys ibn Sadaka 220 Busra'yı yağmaladı ve padişahın genç kardeşi Giyadüddin Mesud ile birlikte Bağdat'a saldırdı.

Dubeys, Zengi hanedanının kurucusu Zengi komutasındaki bir Selçuklu ordusu tarafından ezildi. Mahmud'un ölümünü, oğlu Davud, yeğeni Mes'ud ve atabey II. Tuğrul arasında bir iç savaş izledi. Zengi, Halife ve Dubaylar tarafından teşvik edilerek Doğu'ya geri çağrıldı ve orada yenildi. Halife daha sonra Musul'u başarılı bir şekilde üç ay boyunca kuşattı, Mes'ud ve Zengi'ye direndi. Yine de bu, halifeliğin askeri canlanmasında bir dönüm noktasıydı.221

Zengi Şam'ın 1134'te ele geçirilmesi sonra 222 Suriye'de operasyonlar yaptı. Musterşid, Selçuklu sultanı Mes'ud'a saldırdı ve esir alındı. Sonra da öldürülmüş olarak bulundu.223 Oğlu El-Raşid, Selçuklu Türklerinden bağımsızlığını kazanamadı. Zengi, Dubays'ın öldürülmesi nedeniyle kendisine rakip bir Saltanat kurdu. Mes'ud saldırdı; Halife ve Zengi, başarıdan ümidi keserek Musul'a kaçtı. Padişah yeniden iktidara geldi, bir meclis toplandı, Halife tahttan indirildi ve amcası, Muktefi'nin oğlu yeni halife olarak atandı. Ar-Rashid, İsfahan'a kaçtı ve Haşhaşiler tarafından öldürüldü.224

Selçuklu Türkleri arasında devam eden ayrılık ve çekişmeler, el-Muktafi'nin Irak ve Bağdat'ta kontrolü sürdürmesine izin verdi. Muktafi, 1139'da Nasturi patriği III. Abdişo'ya koruma verdi. Haçlı Seferi şiddetlenirken, Halife Bağdat Kuşatması'nda (1157) Selçuklu II. Muhammed'e karşı Bağdat'ı başarıyla savundu. Sultan ve Halife, Zengi'nin haçlılara karşı yardım çağrısına cevaben adamlarını gönderdi, ancak onların hiçbiri Haçlılara direnemediler.

Bir sonraki halife El-Müstencid, Selahaddin'in kuruluşundan 260 yıl sonra Fatımi hanedanını yok ettiğini gördü ve böylece Abbasiler yeniden galip geldi. El-Mustadi, Selahaddin Abbasilere biat ederek Mısır padişahı olduğu dönemde hüküm sürdü.

An-Nasır, Halifeliği eski baskın rolüne geri döndürmeye çalıştı. Tikrit'ten Körfez'e kadar kesintisiz olarak Irak'ı elinde tuttu. Kırk yedi yıllık saltanatına, esas olarak Tatar şefleriyle hırslı ve yozlaşmış ilişkiler ve hanedanını sona erdiren Moğolları tehlikeli şekilde çağırması damgasını vurdu. Oğlu Ez-Zahir, kısa bir süre halifelik yaparak öldü ve An-Nasır'in torunu El-Müstansır halife oldu.

El-Mustansir, Mustansiriya Medresesi'ni kurdu. 1236'da Ögeday Han, Horasan ve Herat' yerleşimlerini kurdu. Moğol askeri valileri kamplarını çoğunlukla Mugan ovasında kurdular. Musul ve Kilikya Ermenistan hükümdarları teslim oldu. Çormakan, Güney Kafkasya bölgesini askeri hiyerarşiye göre üç bölgeye ayırdı.225 Gürcistan'da nüfus geçici olarak sekiz tümene bölündü .226 1237'de Moğol İmparatorluğu, Abbasi Irak ve İsmaili kaleleri ile Afganistan ve Keşmir'in tamamı hariç, İran'ın çoğuna boyun eğdirmişti.

El-Müsta'sim Bağdat'taki son Abbasi Halifesiydi. Hülagu Han komutasındaki Moğol kuvvetleri Maveraünnehir ve Horasan'ı taradı. Bağdat yağmalandı ve halife kısa süre sonra tahttan indirildi. Memluk sultanları ve Suriye daha sonra Kahire'de güçsüz bir Abbasi Halifesi atadı.

Kahire Halifesi (1261-1517)

<timeline> ImageSize = width:800 height:75 PlotArea = width:650 height:55 left:100 bottom:20 AlignBars = justify

Colors =

 id:time value:rgb(0.7,0.7,1) #
id:period value:rgb(1,0.7,0.5) #
id:span value:rgb(0.9,0.8,0.5) #
id:age value:rgb(0.95,0.85,0.5) #
id:era value:rgb(1,0.85,0.5) #
id:eon value:rgb(1,0.85,0.7) #
id:filler value:gray(0.8) # background bar
id:black value:black
id:lightgrey value:gray(0.9)

Period = from:1261 till:1517 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1261 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:1261

PlotData =

align:center textcolor:black fontsize:8 mark:(line, black) width:10 shift:(0,-3)

Bar: 
from:1261 till:1262 color:era shift:(0,-15) text:Al-Mustansir 
from:1262 till:1302 color:era text:Hakim
from:1302 till:1340 color:era text:Mustakfi
from:1340 till:1341 color:era shift:(0,-15) text:Wathiq
from:1341 till:1352 color:era shift:(0,-25) text:Hakim II
from:1352 till:1362 color:era text:Mu'tadid
from:1362 till:1383 color:era shift:(0,-15) text:Mutawakkil
from:1383 till:1386 color:era shift:(0,-25 )text:Wathiq II
from:1386 till:1389 color:era text:Mu'tasim
from:1389 till:1406 color:era shift:(0,-15) text:Mutawakkil
from:1406 till:1414 color:era shift:(0,-25) text:Musta'in
from:1414 till:1441 color:era text:Mu'tadid II
from:1441 till:1451 color:era shift:(0,-15) text:Mustakfi II
from:1451 till:1455 color:era shift:(0,-25)text:Qa'im
from:1455 till:1479 color:era text:Mustanjid
from:1479 till:1497 color:era shift:(0,-15) text:Mutawakkil II
from:1497 till:1508 color:era shift:(0,-25) text:Mustamsik
from:1508 till:1517 color:era text:Mutawakkil`` ``III
Bar:Crusades/War
from:1270 till:1270 color:lightgrey shift:(0,20) text:8th`` ``Crusade
from:1271 till:1272 color:lightgrey shift:(0,10) text:9th`` ``Crusade

</timeline>Kahire'nin "gölge" Abbasi halifeliği, Memluk sultanlarının vesayeti altında hüküm sürdü ve gerçekte Memluk sultanlarının fiili yönetimini meşrulaştırmak için kullanıldı. El-Müsta'in'den önce gelen veya onun yerine geçen Kahireli Abbasi halifeleri, herhangi bir dünyevi güce sahip olmayan ruhani liderlerdi. Musta'in, kısa bir süreliğine bile olsa siyasi gücü elinde tutan Kahire merkezli tek Abbasi halifesiydi. 3. Mütevekkil, son "gölge" halifeydi. 1517'de Osmanlı padişahı I. Selim, Memluk Sultanlığını yok ederek Mısır'ı Osmanlı İmparatorluğu'nun parçası yaptı.227228

Fatımi Halifeliği

Fatımiler, İfrikiye'da (günümüz Tunusu ve doğu Cezayir ) ortaya çıktı. Fatımi Hanedanı 909 yılında kızı Fatıma es-Zehra ve ilk Şii İmamı olan kocası ʻAlī ibn-Abī-Tālib aracılığıyla Muhammed'in soyundan geldiği iddiası ile kendini meşrulaştıran Abdullah el -Mehdi Billah tarafından kurulmuştur.229 O dönemde Fatımiler ve Zeydiler, çoğu Sünni gibi Hanefi fıkhını kullandılar.230231232

Abdullāh al-Mehdi'nin kontrolü kısa süre sonra, başkenti günümüz Tunus'undaki Mehdiye'den yönettiği (Fas, Cezayir, Tunus ve Libya' gibi ülkelerden oluşan bir bölge olan) Mağrip'in tamamına yayıldı.

Fatımiler 10. yüzyılın sonlarında Mısır'a girdiler, İhşid hanedanını fethettiler ve 969'da Kahire'de bir başkent kurdular.233 Şehir inşaatının başladığı anda gökyüzünde öne çıkan Mars gezegeninden alıyordu. Kahire, Fatımi halifesi ve ordusu için bir kraliyet mülkü olarak düşünülmüştü, ancak Mısır'ın fiili idari ve ekonomik başkenti 1169'a kadar Fustat gibi şehirlerde kaldı. Mısır'dan sonra Fatımiler, Tunus'tan Suriye'ye hükmedinceye ve hatta Akdeniz'i geçerek Sicilya ve güney İtalya'ya kadar geçene kadar çevredeki bölgeleri fethetmeye devam ettiler.

Fatımiler döneminde Mısır, Kuzey Afrika, Sicilya, Filistin, Lübnan, Suriye, Afrika'nın Kızıldeniz kıyıları, Yemen ve Hicaz'ı içeren bir imparatorluğun merkezi haline geldi.234 Fatımiler hem Akdeniz'de hem de Hint Okyanusu'nda geniş bir ticaret ağı geliştirdi. Ticaret ve diplomatik bağları, Orta Çağ boyunca Çin'e ve Song hanedanına kadar uzanıyordu.

Fatımilerin devlet daireleri soydan çok liyakat üzerine kuruluydu. Sünniler de dahil olmak üzere İslam'ın diğer kollarının üyelerinin de Şiiler kadar hükümet görevlerine atanması muhtemeldi. Hoşgörü, Hristiyanlar ve Yahudiler gibi gayrimüslimleri kapsıyordu; hükümette yeteneğe dayalı olarak yüksek seviyeler aldılar.235 Ancak bu genel hoşgörü tutumunun, özellikle de El-Hakim gibi istisnaları vardı.

Fatımi sarayı iki bölümden oluşuyordu. Bin El-Quasrin caddesindeki Han el-Halili bölgesindeydi.

Fatımi halifeleri

<timeline> ImageSize = width:800 height:65 PlotArea = width:720 height:45 left:65 bottom:20 AlignBars = justify

Colors =

 id:time value:rgb(0.7,0.7,1) #
id:period value:rgb(1,0.7,0.5) #
id:span value:rgb(0.9,0.8,0.5) #
id:age value:rgb(0.95,0.85,0.5) #
id:era value:rgb(1,0.85,0.5) #
id:eon value:rgb(1,0.85,0.7) #
id:filler value:gray(0.8) # background bar
id:black value:black
id:lightgrey value:gray(0.9)

Period = from:909 till:1171 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:10 start:909 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:909

PlotData =

align:center textcolor:black fontsize:8 mark:(line, black) width:10 shift:(0,-3)

Bar: 
from:909 till:934 color:era text:Al-Mahdi
from:934 till:946 color:age shift:(0,-9) text:Qa'im
from:946 till:953 shift:(0,-20) color:era text:Ismā'il
from:953 till:975 color:age text:Muizz
from:975 till:996 color:era text:Aziz
from:996 till:1021 color:age text:Hakim
from:1021 till:1036 color:era text:Zahir
from:1036 till:1094 color:age text:Mustansir
from:1094 till:1101 color:era text:Musta'li
from:1101 till:1130 color:age text:Amir
from:1130 till:1149 color:era text:Hafiz
from:1149 till:1154 color:age shift:(0,-20) text:Ẓāfir
from:1154 till:1160 color:era shift:(0,-9) text:Fā'iz
from:1160 till:1171 color:age text:Āḍid
Bar:Crusades
from:1095 till:1099 color:lightgrey text:1st`` ``Crusade
from:1147 till:1149 color:lightgrey text:2nd`` ``Crusade
from:1098 till:1171 color:lightgrey shift:(0,9) text:Jerusalem

</timeline>

Ayrıca bakınız : Kahire Abbasi Halifeleri (yukarıda)

Fatımi halifeleri Mısır'da manevi üstünlük iddia ederek Suriye'nin dini liderliğine karşı çıktılar. Bağdat'taki Abbasi krallığının başlangıcında, Aliciler, halifeliğe doğrudan bir tehdit oldukları için iktidar gücü tarafından şiddetli zulme maruz kaldılar. Abbasi engizisyonları nedeniyle ilkbabalar Dava'nın varlığını gizlemeyi tercih ettiler. Daha sonra İran Platosu'na doğru seyahat ettiler ve kendilerini siyasi dünyanın merkez üssünden uzaklaştırdılar. Mehdi'nin babası Hüseyin el Mastur Dava'nın işlerini kontrol etmek için geri döndü. Yemen'e ve Batı Afrika'ya iki Dai gönderdi. Hüseyin, oğlu Al Mehdi'nin doğumundan kısa bir süre sonra öldü. Bir hükümet sistemi, Al Mehdi'nin Kuzey Afrika'da meydana gelen gelişmeler hakkında bilgilendirilmesine yardımcı oldu.236 [[Dosya:Mosquee_al-akim_le_caire_1.jpg|sağ|küçükresim| El Hakim Camii

</br> Kahire, Mısır; Bab Al-Futuh'un güneyinde

---- "İslami Kahire" binası, Fatımi veziri Cevher tarafından yaptırılan ve Bedr el-Cemali tarafından genişletilen bina adını Al-Hakim bi-Amr Allah'tan alır.]] Al Mehdi Abdullah el-Mehdi Billah, Fatımi hanedanının ilk İmamını kurdu. Hüseyin ve İsmail aracılığıyla Fatıma'ya kadar uzanan şecere kökenlerini iddia etti. Al Mehdi, karargâhını Salamiye'de kurdu ve Ağlebi yönetimi altında kuzey-batı Afrika'ya taşıdı. Beklenen Mehdi'nin öncüsü olduğunu iddia etmesindeki başarısı, Kuzey Afrika'nın Berberi kabileleri, özellikle de Kutamah kabilesi arasında etkili oldu. Al Mehdi, Tunus'ta Kayrevan'ın bir banliyösü olan Rakkada'daki eski Ağlabi konutuna yerleşti. 920'de Mehdi, imparatorluğun yeni kurulan başkenti Mehdiye'de ikamet etti. Ölümünden sonra yerine, yayılmacı politikasını sürdüren oğlu Ebu'l-Kasım Muhammed Al-Kaim geçti. Ölümü sırasında saltanatını Mısır'danİdrislilerin Fas'ına kadar genişletmişti. Fatımi Halifeliği Sicilya'yı da içine alarak Atlantik Okyanusu'ndan Libya'ya kadar Kuzey Afrika'yı kapsayacak şekilde büyüdü. El-Mehdi'nin kontrolü kısa süre sonra, Tunus'ta Mehdiye'den yönettiği Fas, Cezayir, Tunus ve Libya'nın modern ülkelerinden oluşan bir bölge olan merkezi Mağrip'in tamamına yayıldı. Yeni inşa edilen başkent Al-Mansuriya, (Tunus, Kairouan yakınlarında) İmamlar Mansur (r. 946–953) ve Muizz (r. 953–975) döneminde Fatımi Halifeliğinin başkentiydi.

Fatımi generali Cevher 969'da Mısır'ı fethetti ve orada Fusṭat yakınlarında yeni bir saray şehri inşa etti. Buna el-Mansuriyya adını verdi. Muiz yönetimi altında, Fatımiler İhşidi Vilayeti'ni fethettiler.237 Kahire, Fatımi halifesi ve ordusu için bir kraliyet muhafazası olarak düşünülmüştü, ancak Mısır'ın fiili idari ve ekonomik başkenti 1169'a kadar Fustat gibi şehirlerdeydi. Fatımiler Mısır'dan sonra Tunus'tan Suriye'ye ve Sicilya'ya kadar hakim olana kadar çevredeki bölgeleri fethetmeye devam ettiler.

Fatımiler'in zirve döneminde Mısır, Kuzey Afrika, Sicilya, Filistin, Ürdün, Lübnan, Suriye, Kızıldeniz kıyıları, Tihame, Hicaz ve Yemen'i içine alan bir imparatorluğun merkezi oldu.238 Fatımiler hem Akdeniz hem de Hint Okyanusu'nda geniş bir ticaret ağı geliştirdi. Ticaret ve diplomatik bağları Çin'e ve Orta Çağ boyunca Mısır'ın ekonomik gidişatını belirleyen Song Hanedanlığına kadar uzanıyordu.

On sekizinci İmam Müstansır'dan sonra, Nizarilerin bir kısmı oğlu Nizar'ı, başka İsmaili kolu ise diğer oğlu el-Müstali'yi destekledi. Fatımi hanedanı hem İmam hem de Halife olarak el-Musta'li ile devam etti ve bu ortak pozisyon 20. İmam el-Amir bi-Ahkami l-Lah'a (1132) kadar devam etti. İmam Âmir'in ölümünde, Mustaali inancının bir kolu, imameti o zamanlar iki yaşında olan oğlu Tayyib Ebi'l-Kasım'a devrettiğini iddia etti. 1160'larda Fatımi siyasi sisteminin çöküşünden sonra, Zengi hükümdarı Nureddinin generali Şirkuh 1169'da Mısır'ı vezir Shawar'dan aldı. Şirkuh iktidara geldikten iki ay sonra öldü ve yönetim yeğeni Selahaddin'e geçti.239 Bu Mısır ve Suriye Eyyubi Sultanlığı'nı başlattı.

Haçlılar

[[Dosya:Saladin_and_Guy.jpg|küçükresim| Hattin Savaşı'ndan sonra Selahaddin ve Lüzinyanlı Guy ---- Haçlı Seferleri Listesi

</br> Erken periyot

</br> · Birinci Haçlı Seferi 1095-1099

</br> · İkinci Haçlı Seferi 1147-1149

</br> · Üçüncü Haçlı Seferi 1187-1192

</br> Düşük Dönem

</br> · Dördüncü Haçlı Seferi 1202-1204

</br> · Beşinci Haçlı Seferi 1217-1221

</br> · Altıncı Haçlı Seferi 1228-1229

</br> Geç dönem

</br> · Yedinci Haçlı Seferi 1248-1254

</br> · Sekizinci Haçlı Seferi 1270

</br> · Dokuzuncu Haçlı Seferi 1271-1272]] 8. yüzyıldan başlayarak, İber Hristiyan krallıkları Endülüs'ü Moors'tan geri almayı amaçlayan Reconquista'ya başlamıştı. 1095'te Hristiyan kuvvetlerinin İspanya'daki fetihlerinden ilham alan ve Doğu Roma imparatorundan Doğu'da Hristiyanlığın savunmasına yardım etmesi için çağrı kendisine çağrı yapılan Papa II. Urban, Batı Avrupa'dan Edessa, Antakya, Trablus ve Kudüs'ü ele geçiren Birinci Haçlı Seferi çağrısında bulundu.240

Haçlı Seferleri'nden sonra, Hristiyan Kudüs Krallığı ortaya çıktı ve bir süre Kudüs'ü kontrol etti. Sonraki 90 yıl boyunca Kudüs Krallığı ve diğer küçük Haçlı krallıkları, Levant'ın karmaşık siyasetinin bir parçasını oluşturdu. Şirkuh'un 1169'da Fatımi egemenliğini sona erdirip Suriye ile birleştirmesinden sonra, Haçlı krallıkları bir tehditle karşı karşıya kaldı ve yeğeni Selahaddin 1187'de bölgenin çoğunu geri aldı ve Haçlıların elinde birkaç liman kaldı.241

Üçüncü Haçlı Seferi'nde Avrupa'dan gelen ordular Kudüs'ü geri almayı başaramadı. Christian Reconquista Endülüs'te devam etti ve sonunda 1492'de Granada'nın düşüşüyle tamamlandı. Haçlı Seferlerinin düşük döneminde, Dördüncü Haçlı Seferi Levant'tan Konstantinopolis'e kaydı ve Doğu Roma İmparatorluğu'nu (şimdi Bizans İmparatorluğu) doğudaki Türk halklarına karşı uzun mücadelelerinde daha da zayıflattı. Ancak Haçlılar, İslami halifelere zarar vermeyi başardılar; Malmesbury'li William'a göre, onların Hristiyan âlemine daha fazla yayılmalarını engellediler,242 Memlükler ile Moğolların hedefi haline getirdiler.

Eyyubi hanedanı

Eyyubi hanedanı Selahaddin tarafından 1174 te Mısırda kuruldu. Selahaddin, kendisini Sultan ilan ederek bölgeleri fethetti. Eyyubiler, 12. ve 13. yüzyıllarda Ortadoğu'nun Mısır, Suriye, kuzey Mezopotamya, Hicaz, Yemen ve Tunus sınırlarına kadar Kuzey Afrika kıyılarını kontrol ettiler. Selahaddin'den sonra oğulları saltanat üzerinde çekiştiler, ancak sonunda Selahaddin'in kardeşi el-Adil 1200'de kendi iktidarını kurdu. 1230'larda Suriye'li Eyyubiler Mısır'dan bağımsızlık kazanmaya çalıştılar. Sultanlık, 1247 yılına kadar, Mısırlı Salih Eyyub'un Halep hariç Suriye'nin çoğunu ele geçirerek Eyyubi birliğini yeniden kurana kadar bölünmüş olarak kaldı. 1250'de Mısır bölgesindeki hanedan köle alayları tarafından devrildi. Halep'ten Nasır Yusuf'un liderliğindeki bir dizi kurtarma girişimi başarısız oldu. 1260 yılında Moğollar Halep'i yağmaladılar ve kısa süre sonra Eyyubi topraklarından geriye kalanların kontrolünü ele geçirdiler.243

Mısır Sultanları

<timeline> ImageSize = width:800 height:75 PlotArea = width:720 height:55 left:65 bottom:20 AlignBars = justify

Colors =

 id:time value:rgb(0.7,0.7,1) #
id:period value:rgb(1,0.7,0.5) #
id:span value:rgb(0.9,0.8,0.5) #
id:age value:rgb(0.95,0.85,0.5) #
id:era value:rgb(1,0.85,0.5) #
id:eon value:rgb(1,0.85,0.7) #
id:filler value:gray(0.8) # background bar
id:black value:black
id:lightgrey value:gray(0.9)

Period = from:1174 till:1254 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1174 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:1174

PlotData =

align:center textcolor:black fontsize:8 mark:(line, black) width:10 shift:(0,-3)

Bar: 
from:1174 till:1193 color:era text:Saladin
from:1193 till:1198 color:age text:Aziz
from:1198 till:1200 color:era shift:(12,-3) text:Mansur
from:1200 till:1218 color:age text:Adil
from:1218 till:1238 color:era text:Kamil
from:1238 till:1240 color:age shift:(12,-3) text:Adil`` ``II
from:1240 till:1249 color:era text:Salih
from:1249 till:1250 color:age text:Muazzam
from:1250 till:1254 color:era shift:(3,-15) text:Ashraf
Bar:Crusades
from:1174 till:1187 color:lightgrey text:Jerusalem
from:1187 till:1192 color:lightgrey text:3rd
from:1202 till:1204 color:lightgrey text:4th
from:1217 till:1221 color:lightgrey text:5th
from:1228 till:1229 color:lightgrey text:6th
from:1248 till:1254 color:lightgrey text:7th

</timeline><timeline> ImageSize = width:800 height:75 PlotArea = width:720 height:55 left:65 bottom:20 AlignBars = justify

Colors =

 id:time value:rgb(0.7,0.7,1) #
id:period value:rgb(1,0.7,0.5) #
id:span value:rgb(0.9,0.8,0.5) #
id:age value:rgb(0.95,0.85,0.5) #
id:era value:rgb(1,0.85,0.5) #
id:eon value:rgb(1,0.85,0.7) #
id:filler value:gray(0.8) # background bar
id:black value:black
id:lightgrey value:gray(0.9)

Period = from:1174 till:1260 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1174 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:1174

PlotData =

align:center textcolor:black fontsize:8 mark:(line, black) width:10 shift:(0,-3)

Bar: 
from:1174 till:1193 color:era text:Saladin
from:1193 till:1196 color:age text:Afdal
from:1196 till:1218 color:era text:Adil
from:1218 till:1227 color:age text:Mu'azzam
from:1227 till:1229 color:era text:Dawud
from:1229 till:1237 color:age text:Ashraf
from:1237 till:1238 shift:(-9,-15) color:age text:Ismail
from:1238 till:1238 color:age text:Kamil
from:1238 till:1239 shift:(6,9) color:age text:Adil`` ``II
from:1239 till:1239 shift:(12,-15) color:era text:Ayyub
from:1239 till:1245 color:age text:Ismail
from:1245 till:1249 color:era text:Ayyub
from:1249 till:1250 shift:(9,-15) color:age text:Turanshah
from:1250 till:1260 color:era text:Yusuf
Bar:Crusades
from:1174 till:1187 color:lightgrey text:Jerusalem
from:1187 till:1192 color:lightgrey text:3rd
from:1202 till:1204 color:lightgrey text:4th
from:1217 till:1221 color:lightgrey text:5th
from:1228 till:1229 color:lightgrey text:6th
from:1248 till:1254 color:lightgrey text:7th

</timeline>

Halep Emirleri

<timeline> ImageSize = width:800 height:75 PlotArea = width:720 height:55 left:65 bottom:20 AlignBars = justify

Colors =

 id:time value:rgb(0.7,0.7,1) #
id:period value:rgb(1,0.7,0.5) #
id:span value:rgb(0.9,0.8,0.5) #
id:age value:rgb(0.95,0.85,0.5) #
id:era value:rgb(1,0.85,0.5) #
id:eon value:rgb(1,0.85,0.7) #
id:filler value:gray(0.8) # background bar
id:black value:black
id:lightgrey value:gray(0.9)

Period = from:1174 till:1260 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1174 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:1174

PlotData =

align:center textcolor:black fontsize:8 mark:(line, black) width:10 shift:(0,-3)

Bar: 
from:1174 till:1193 color:era text:Saladin
from:1193 till:1216 color:era text:Zahir
from:1216 till:1236 color:era text:Aziz
from:1236 till:1260 color:era text:Nasir
Bar:Crusades
from:1174 till:1187 color:lightgrey text:Jerusalem
from:1187 till:1192 color:lightgrey text:3rd
from:1202 till:1204 color:lightgrey text:4th
from:1217 till:1221 color:lightgrey text:5th
from:1228 till:1229 color:lightgrey text:6th
from:1248 till:1254 color:lightgrey text:7th

</timeline>

Moğol dönemi

Vatik (842-847) ve El-Mu'tazıd'ın (892-902) saltanatının ardından Abbasi halifeliği geriledi ve Moğol İmparatorluğu 1258'de Hanedana son verdi. Moğollar Orta Asya ve İran'a yayıldılar;244 Pers şehri İsfahan 1237'de onların eline geçmişti. Cengiz soyundan gelen İlhanlılar, İslam'ın savunucuları olduklarını, hatta belki de Abbasi Halifeliğinin mirasçıları olduklarını iddia ettiler.245 Eflaki ve Ebu Bekir Rumi gibi bazı Sufi Müslüman yazarlar, Moğolların İslam devletlerini fethinden ve Müslüman hükümdarların onların askeri ve siyasi güçlerine boyun eğdirilmesinden etkilendiler, ve Avrasya bozkırlarındaki Moğollar ve Türk halkları, zamanlarının Müslüman alimlerinden, zühdünden ve müftülerinden daha dindar kabul edildikleri için Onların istilalarını ve yayılmalarını meşru bir ilahi ceza olarak kabul ettiler.246 (p81) Bu devirde, İranlı tasavvuf şairi ve mistik Celaleddin Rumi (1207-1273), Allah'tan "indirildiğine" inandığı şaheseri Mesnevî'yi yazmış ve onu Mesnevi'yi doğru açıklaması olarak anlamıştır.247 (p97)

Çeşitli modern bilim adamlarına göre, Moğol ve Türk halklarının çoğunluğu, 10 ve 14. yüzyıllar arasında Fars ve Orta Asya kültürü248249 ve Sufi Müslüman gezgin mistiklerin (fakirler ve dervişler) vaazları yoluyla 250251252 süzülmüş bir Müslümanlığı benimsemişlerdi. Türkler ve Moğollar, aşırı çileci Sufilerin uygulamaları ile Türk-Moğol Şamanlarının uygulamaları arasında benzerlikler buldular.253254255 Türk ve Moğol Müslümanlar, yerli dinleri olan geleneksel Türk-Moğol Şamanizminin unsurlarını İslam'ın Türk sentezi içinde birleştirdiler,256257258 ve bu, diğer Müslüman toplumların uygulamalarından belirgin şekilde ayrışan yeni İslami yorumun parçası haline geldi.

Son yıllarda, yerli Türk-Moğol Şamanizmi ile İslam arasındaki bağdaştırma fikrine meydan okundu. İslam hakkında bir "ortodoks" doktrini tanımlama veya uygulama yetkisinin olmaması nedeniyle, bazı modern bilim adamları, 16. yüzyıldan önce İslam'ın önceden belirlenmiş inançları olmadığını, yalnızca uygulamaları öngördüğünü iddia ediyorlar.259 Bu nedenle, İslam öncesi yerel Türk-Moğol Şamanizminin parçalarını tek tanrılı İslam inancına entegre etmek heterodoksi değil, yaygın bir uygulamanın devamıydı.260 (p20-22)

Türk Müslümanlığında önemli bir değişiklik kadınların statüsündeydi. Arap kültürünün aksine, Türk-Moğol gelenekleri, kadınları toplumda daha yüksek bir değerde tutuyordu. Türk ve Moğol halkları da tasavvuf çilesi ile geleneksel Şamanik uygulamaları arasında çarpıcı benzerlikler bulmuş olmalı.261262 Türk-Moğol Şamanizmi, Anadolu, Orta Asya ve Balkanlar'daki Ortodoks Müslümanları etkiledi ve Aleviliğin üretiminde etkili oldu. Sonuç olarak, bugüne kadar yaygınlığını koruyan kutsal doğa, ağaçlar, hayvanlar ve yabancı doğa ruhları gibi birçok Şaman geleneği ve inançlar gerçekten İslami olarak algılandı.

14. yüzyıla kadar Sünni ve Şii uygulamalar iç içe geçmişti. Ali ibn Abi Talib ve Cafer el-Sadık (sırasıyla birinci ve altıncı Şii İmamlar ) gibi Şii İslam tarihiyle ilişkilendirilen şahsiyetler, Müslüman inananların " Gayb'ı " anlamaları için neredeyse evrensel bir rol oynuyordu.263 (p24) Sünni, Şii ve heterodoks İslami inançlar arasında keskin bir ayrım yoktu.

İslami Moğol imparatorlukları

Dört Moğol hanlığından üçü (İlhanlılar, Altın Orda ve Çağatay Hanlığı) İslam'ı benimsedi.264265266 İlhanlı hükümdarlarının çoğu, 1360'larda İran'ı fetheden ve Hindistan'da Delhi Sultanlığı'na ve Anadolu'da Osmanlı Türklerine karşı hareket eden Timur (kendisi bir Müslüman) tarafından kurulan yeni Moğol gücü ile yer değiştirdi. Timur'un bitmek bilmeyen fetihlerine, örneğin Timur'un bilinçli olarak taklit ettiği, yalnızca Cengiz Han'ın erişebildiği gaddarlık gösterileri eşlik etti. Timur imparatorluğunun kozmopolit başkenti Semerkant, onun yönetimi altında daha önce hiç olmadığı kadar gelişti, İran ve Irak büyük çaplı yıkıma uğradı.267 Orta Doğu, bölgedeki nüfusun üçte birini öldürmüş olabilecek Kara Ölüm'den yeni kurtuluyordu. Veba Çin'de başladı ve 1347'de Mısır'daki İskenderiye'ye ulaştı ve sonraki yıllarda çoğu İslami bölgeye yayıldı. Veba ve savaşların birleşimi Orta Doğu İslam dünyasını ciddi şekilde zayıf bir konumda bıraktı. Timurlu hanedanı, Hindistan Babürleri de dahil olmak üzere birçok güçlü İslam imparatorluğu kuracaktı.268

Timur Rönesansı

Orta Asya merkezli Timur İmparatorluğu, hem doğu hem de batı dünyasına yayılan sanat ve bilim alanlarında muazzam bir artış gördü.269

İmparatorlukta Timur Satrancının icadı, Semerkant şehrinin yeniden inşası dikkat çekiyor. Gevher Şad, Uluğ Bey ve Sultan Hüseyin Baykara'nın da dahil olduğu Şahruh ailesinin astronomi, matematik ve mimari alanlarında yaptığı katkılar da önemlidir. İmparatorluk, birçok İslam alimi ve bilim insanından yaygın destek aldı. Başta Uluğ Bey Rasathanesi olmak üzere bir dizi İslami eğitim merkezi ve cami inşa edildi.

Herat şehrinin, kültürel bir yeniden doğuşun merkezi olarak İtalyan Rönesansının doğduğu yer olan Floransa'nınkilerle rekabet ettiği söyleniyor.270271

Timur Rönesansının vizyonu daha sonra Babür İmparatorları 272273274 tarafından Hindistan'a getirildi ve diğer İslami Barut imparatorluklarının (Osmanlı ve Safevi ) devletlerinin mirası olarak hizmet etti.275

Memluk Sultanlığı

Eyyubi Mısır hanedanı 1250 yılında Memluk alayları tarafından devrildi ve Memluk devleti doğdu. Memluklar ve Levant'ın Moğol istilaları sırasında Moğol İmparatorluğu ile olan çatışmalarda kilit rol oynadı.

Moğollar, 1260'larda Yakın Doğu topraklarını yağmaladı. İstilacılar Ayn Calut Savaşı'nda Kudüs'ün kuzeyinde Mısırlı Memlükler276 tarafından durduruldu.277 Memluklar ağırlıklı olarak Türk, Kafkas ve Güneydoğu Avrupa kökenli köle-askerler idi. Moğollar, birkaç ay sonra yapılan Hims Savaşı'nda Memlükler tarafından tekrar yenildiler ve daha sonra Suriye'den tamamen sürüldüler.278 Bununla Memlükler güçlerini yoğunlaştırmayı ve Levant'taki son Haçlı devletlerini fethetmeyi başardılar. Böylece, Abbasi ve Osmanlı imparatorlukları (1250-1517) arasındaki en uzun aralık için Suriye ve Mısır'ı birleştirdiler.279

Memlükler, "Müslüman" ( Dar ul-İslam ) topraklar ile "Müslüman olmayan" ( Dar ul-Harb ) topraklar arasında sürekli bir çatışma, gerilim, vekalet savaşları ve ekonomik rekabet durumu yaşadılar. Ayn Calut Muharebesi ve kısmen İmam İbn Teymiyye liderliğindeki görkemli Marj al-Saffar Muharebesi (1303), Levant'taki Moğol istilalarının sonunu işaret etti. Bu çatışmalar sırasında verilen fetvalar Siyasal İslam'ın seyrini değiştirmiştir.280 İslami ortodoksluğun savunucuları olarak seçtikleri rollerinin bir parçası olarak Memlükler, camiler, medreseler ve hangahlar dahil olmak üzere birçok dini yapıya sponsor oldular. Kahire'deki birçok Memluk binası, özellikle Eski Kahire'de bugüne kadar ayakta kalmıştır (daha fazla bilgi için, Memluk mimarisine bakınız).

Proto-Selefilik

İbn Teymiyye Moğolların İslama girişini kabul etmeyerek onları tekfir etti ve İslam'ı sözde değişimlerden arındırmaya çalıştı. İbn Teymiyye'nin metodu, hadislerin seçici kullanımı ile Kuran'ın (literal) karışımıydı.281 İslam'a yönelik çoğu felsefi yaklaşımı reddetti ve bunun yerine açık, basit ve dogmatik bir teoloji önerdi.282 Hakim görüş, bir devlet için dini bilgeliğin gerekli olduğunu kabul ederken, İbn Teymiyye, Teokratik devleti dini mükemmellik için gerekli görüyordu.283 O, kendi döneminde Müslümanlar arasında dolaşan birçok hadisi reddetmiş ve Eşari doktrinini çürütmek için defalarca sadece Sahih Buhari ve Sahih Müslim'e güvenmiştir. Haçlılar ve Moğollar tarafından tehdit edildiğini hisseden İbn Teymiyye, Müslümanların gayrimüslimlere karşı fiziksel bir cihada katılmalarının zorunlu olacağını belirtti. Bu sadece işgalcileri değil, aynı zamanda İbn Teymiyye'nin İslam'ın bozulması için suçladığı Şiiler, Eşariler ve "filozoflar" da dahil olmak üzere Müslümanlar arasındaki <em>sapkınları</em> da içeriyordu. Bununla birlikte, yazıları yaşamı boyunca yalnızca marjinal bir rol oynadı. Tanrı'yı insanlaştırması sebebiyle defalarca küfürle suçlandı ve müridi İbn Kesir, O'ndan uzaklaşarak öğretilerinin bu yönünü reddetti.284 İbn Teymiyye ve İbn Kesir'in yazıları, Vahhabilik ve 21. yüzyıl Selefi teolojisi için önemli kaynaklar haline geldi.285286

Bahri Sultanlar

<timeline> ImageSize = width:800 height:75 PlotArea = width:710 height:55 left:75 bottom:20 AlignBars = justify

Colors =

 id:time value:rgb(0.7,0.7,1) #
id:period value:rgb(1,0.7,0.5) #
id:span value:rgb(0.9,0.8,0.5) #
id:age value:rgb(0.95,0.85,0.5) #
id:era value:rgb(1,0.85,0.5) #
id:eon value:rgb(1,0.85,0.7) #
id:filler value:gray(0.8) # background bar
id:black value:black
id:lightgrey value:gray(0.9)

Period = from:1250 till:1390 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1250 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:1250

PlotData =

align:center textcolor:black fontsize:8 mark:(line, black) width:10 shift:(0,-3)

Bar: 
from:1250 till:1250 color:era shift:(0,18) text:Shajar
from:1250 till:1257 color:era shift:(0,7) text:Aybak
from:1250 till:1252 color:era shift:(29,-4) text:Din`` ``Musa
from:1257 till:1259 color:era shift:(0,-15) text:Mansur
from:1259 till:1260 color:era shift:(15,-24) text:Qutuz
from:1260 till:1277 color:era text:Baibars
from:1277 till:1279 color:era shift:(-9,-15) text:Barakah
from:1279 till:1279 color:era shift:(0,9) text:Solamish
from:1279 till:1290 color:era text:Qalawun
from:1290 till:1293 color:era shift:(-15,-15) text:Khalil
from:1293 till:1294 color:era shift:(0,9) text:Muhammad
from:1294 till:1297 color:era text:Kitbugha
from:1297 till:1299 color:era shift:(0,-15) text:Lajin
from:1299 till:1309 color:era shift:(9,9) text:Muhammad
from:1309 till:1309 color:era text:Baibars`` ``II
from:1309 till:1340 color:era text:Muhammad
from:1340 till:1341 color:era shift:(-20,-15) text:Abu-Bakr
from:1341 till:1342 color:era shift:(0,18) text:Kujuk
from:1342 till:1342 color:era shift:(0,7) text:Ahmad
from:1342 till:1345 color:era text:Ismail
from:1345 till:1346 color:era shift:(0,-15) text:Shaban
from:1346 till:1347 color:era shift:(0,-24) text:Hajji
from:1347 till:1351 color:era shift:(0,18) text:Hasan
from:1351 till:1354 color:era shift:(0,7) text:Muhammad
from:1354 till:1361 color:era text:Hasan
from:1361 till:1363 color:era shift:(0,-15) text:Muhammad
from:1363 till:1376 color:era shift:(0,-24) text:Shaban
from:1376 till:1382 color:era text:Ali
from:1382 till:1382 color:era shift:(0,9) text:Hajji``
from:1382 till:1389 color:era text:Barquq
from:1389 till:1389 color:era shift:(0,-15) text:Hajji`` ``II
Bar:Crusades/War
from:1270 till:1270 color:lightgrey shift:(0,10) text:8th`` ``Crusade
from:1271 till:1272 color:lightgrey shift:(0,1) text:9th`` ``Crusade

</timeline>

Burji Sultanları

<timeline> ImageSize = width:530 height:75 PlotArea = width:450 height:55 left:10 bottom:20 AlignBars = justify

Colors =

 id:time value:rgb(0.7,0.7,1) #
id:period value:rgb(1,0.7,0.5) #
id:span value:rgb(0.9,0.8,0.5) #
id:age value:rgb(0.95,0.85,0.5) #
id:era value:rgb(1,0.85,0.5) #
id:eon value:rgb(1,0.85,0.7) #
id:filler value:gray(0.8) # background bar
id:black value:black

Period = from:1382 till:1517 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1382 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:1382

PlotData =

align:center textcolor:black fontsize:8 mark:(line, black) width:10 shift:(0,-3)

from:1382 till:1389 color:era text:Barquq
from:1389 till:1390 color:age shift:(0,9) text:Hajji`` ``II
from:1390 till:1399 color:era text:Barquq
from:1399 till:1405 color:age shift:(0,-15) text:Faraj
from:1405 till:1405 color:era shift:(0,9) text:Mansur
from:1405 till:1412 color:era text:Nasir
from:1412 till:1412 color:era shift:(0,-15) text:Musta'in
from:1412 till:1421 color:age shift:(-3,18) text:Muayyad
from:1421 till:1421 color:age shift:(0,7) text:Muzaffar
from:1421 till:1421 color:era shift:(3,-9) text:Zahir
from:1421 till:1422 color:era shift:(6,-22) text:Salih
from:1422 till:1437 color:age text:Barsbay
from:1437 till:1438 color:era shift:(0,-15) text:Aziz
from:1438 till:1453 color:age shift:(0,9) text:Zahir
from:1453 till:1453 color:era text:Mansur
from:1453 till:1461 color:age shift:(0,-15) text:Ashraf
from:1461 till:1461 color:era shift:(-3,18) text:Muayyad
from:1461 till:1467 color:era shift:(0,7) text:Khushqadam
from:1467 till:1467 color:era shift:(3,-9) text:Bilbay
from:1467 till:1468 color:age shift:(16,-22) text:Timurbugha
from:1468 till:1496 color:era text:Ashraf
from:1496 till:1498 color:age shift:(-3,18) text:Ashraf
from:1498 till:1500 color:era shift:(0,7) text:Qansuh
from:1500 till:1501 color:age shift:(3,-9) text:Janbalat
from:1501 till:1501 color:era shift:(16,-22) text:Tuman`` ``bay`` ``I
from:1501 till:1516 color:era text:Ghawri
from:1516 till:1516 color:era shift:(0,-15) text:Tuman`` ``bay`` ``II

</timeline>

Ayrıca bakınız : İslami Mısır valileri, Memlükler Dönemi

Endülüs

Berberi General Tarik ibn Ziyad komutasındaki Araplar, ilk olarak 711'de güney İspanya'yı fethetmeye başladılar. Tarık liderliğinde bir baskın grubu, Vizigot krallığındaki bir iç savaşa müdahale etmek için Hispania'ya gönderildi. Cebelitarık'ı geçti ve 711 yazında kral Rodrigo ya karşı Guadalete Savaşı'nda kesin bir zafer kazandı. Tarık'ın komutanı Musa bin Nusair, önemli takviyeler aldı ve müslümanlar 718'de yarımadanın çoğuna hükmetti. Ancak daha sonraki bazı Arap ve Hristiyan kaynakları, 710'da belirli bir Ṭārif tarafından daha önceki bir baskını sunar ve ayrıca, III Alfonso kronolojisi daha eski bir Arap baskınına işaret ediyor. İki büyük ordu, kesin savaş yapılmadan bir yıl önce güneyde bulunmuş olabilir.287

Endülüs hükümdarlarına Şam'daki Emevi Halifesi I. Velid tarafından Emir rütbesi verildi. Abbasiler iktidara geldikten sonra, bazı Emeviler İspanya'ya kaçtılar. 10. yüzyılın sonunda, hükümdar 3.Abdurrahman Córdoba Halifesi (912-961) unvanını devraldı.288 Kısa bir süre sonra Emeviler, başkenti Córdoba olan güçlendirilmiş bir devlet geliştirdiler. 2. Hakem, babası 3. Abdurrahman 961'de öldüğünde halifeliğe geçti. Kuzey İberya'nın Hristiyan krallıkları ile barışı sağladı 289 ve sulama işlerinin inşası ile tarımı geliştirdi.290 Sokakların genişletilmesi ve pazarların inşa edilmesi yoluyla ekonomik kalkınma da teşvik edildi. Hilafetin yönetimi, yarımadadaki Müslüman varlığının en parlak zamanı olarak bilinir.291

Emevi Halifeliği, aldırmazlığı nedeniyle devrilen II. Hişam döneminde siyasi bölünmeler ve iç karışıklıklar nedeniyle 1031'de yıkıldı.292 Endülüs daha sonra taifa krallıkları (Küçük krallıklar) adı verilen bir dizi devlete ayrıldı. Hilafetin bu küçük krallıklara bölünmesi, İber Yarımadası'ndaki Müslümanları kuzeydeki Hristiyan krallıklarına karşı zayıflattı. Sevilla gibi bazıları, Hristiyan prenslerle ittifaka girmeye ve Kastilya'ya para olarak haraç ödemeye zorlandı.293

Endülüs Emirleri

<timeline> ImageSize = width:800 height:75 PlotArea = width:720 height:55 left:65 bottom:20 AlignBars = justify

Colors =

 id:time value:rgb(0.7,0.7,1) #
id:period value:rgb(1,0.7,0.5) #
id:span value:rgb(0.9,0.8,0.5) #
id:age value:rgb(0.95,0.85,0.5) #
id:era value:rgb(1,0.85,0.5) #
id:eon value:rgb(1,0.85,0.7) #
id:filler value:gray(0.8) # background bar
id:black value:black
id:lightgrey value:gray(0.9)

Period = from:756 till:929 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:10 start:756 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:756

PlotData =

align:center textcolor:black fontsize:8 mark:(line, black) width:10 shift:(0,-3)

Bar: 
from:756 till:788 color:era text:Rahman`` ``I
from:788 till:796 color:age text:Hisham
from:796 till:822 color:era text:Hakam
from:822 till:852 color:age text:Rahman`` ``II
from:852 till:886 color:era text:Muhammad`` ``I
from:886 till:888 color:age text:Mundhir
from:888 till:912 color:era text:Umawi
from:912 till:929 color:age text:Rahman`` ``III
Bar:Crusades
from:800 till:800 color:era shift:(0,10) text:Franks' reconquest
from:914 till:914 color:era shift:(0,10) text:North-west reconquest

</timeline>
  1. Abdurrahman ve Bedr Abbasi Devrimi olarak bilinen halk isyanından sonra canlarını kurtarmak için kaçtılar. Rahman, güneye Filistin, Sina ve ardından Mısır'a devam etti. 1.Rahman, o sırada Ifriqiya'ya tehlikeli bir yürüyüş yaparak hayatta kalan Emevi aile üyelerinden biriydi. Rahman ve Bedr, Ceuta yakınlarında günümüz Fas'ına ulaştı. Bir sonraki adım, Rahman'ın hoş karşılanıp karşılanmayacağından emin olamadığı Endülüs'e geçmek olacaktı. Berberi İsyanı'nın (740'lar) ardından eyalet, Araplar arasındaki kabile anlaşmazlıkları ve Araplar ile Berberiler arasındaki ırksal gerilimler tarafından parçalanan Ümmet ile bir karışıklık halindeydi. Bedr, her ikisi de aslen Şamlı olan Ubeydullah ibn Oman ve Abdullah ibn Halid ve Qinnasrin'den Yusuf ibn Bukt olmak üzere üç Suriyeli komutan ayarladı ve onayını almak için el-Sümeyl (o zaman Zaragoza'da ) ile temasa geçti, ancak el-Sümeyl Rahman'ın kendisini emir yapmaya çalışırmasından korktuğu için reddetti. Yemenli komutanlarla görüştükten sonra Rahman'a Endülüs'e gitmesi söylendi. Kısa bir süre sonra Bedr ve küçük bir mürit grubuyla birlikte Avrupa'ya doğru yola çıktı. Abdurrahman, Malaga'nın doğusundaki Endülüs'teki Almuñécar'a yerleşti.

Prensin gelişinin haberi yarımadaya yayıldı. Abdurrahman Malaga'da geçirdiği kısa süre boyunca, yerel desteği hızla topladı. İktidara yükselişini hızlandırmak için kan davalarından ve anlaşmazlıklardan yararlandı. Abdurrahman ve yandaşları Zaragoza'yı kontrol edebildiler. Rahman, Cordoba'nın hemen dışında, Musarah ovalarında (Musara Savaşı) Guadalquivir nehrinde bir savaşta Endülüs'ü yönetmek için savaştı ve galip geldi. Düşmanlarını ordularının kalanları ile birlikte sahadan kovaladı. Rahman, bir karşı saldırıya karşı başkent Córdoba'ya yürüdü, ancak müzakereler çatışmayı sona erdirdi. Rahman gücünü pekiştirdikten sonra, kendisini Endülüs emiri ilan etti. Rahman, Müslüman halife olduğunu iddia etmedi.294 Son adım, el-Fihri'nin generali el-Sümeyl'i Córdoba'nın hapishanesinde boğmaktı. Endülüs, Abbasilerden kurtulmayı başaran Ümeyye hanedanı için güvenli bir sığınaktı .295

Abbasi halifesi el-Mansur emiri görevden almayı planlamıştı. Rahman ve ordusu, Abbasilerle yüzleşti Abbasi ordusunun çoğunu öldürdü. Başlıca liderlerinin başları kesildi, kafaları tuz içinde saklandı ve kulaklarına kimlik etiketleri iliştirildi ve halifeye gönderildi. Rahman, Endülüs'te tekrarlanan isyanları bastırdı. Büyük caminin [cordoba] inşasına başladı ve sahil boyunca tersaneler kurdu; ayrıca hurma ve narı İspanya'nın uygun iklimine ilk nakleden kişi olduğu söylenir: ve eyaletlerinde bilimi ve edebiyatı teşvik etti. Otuz dört yıl bir aylık saltanatından sonra 29 Eylül 788'de öldü.296 Rahman'ın halefi oğlu I. Hişam Córdoba'da doğdu, birçok cami inşa etti ve Mezquita'yı tamamladı. Asturias Krallığı'na ve Toulouse İlçesine karşı bir kampanyayla sonuçlanan bir cihat çağrısı yaptı; bu ikinci seferinde Orange'da Charlemagne'nin ilk kuzeni Gellone'li William'a yenildi. Halefi I. Hakem iktidara geldi ve Rahman'ın diğer oğulları olan amcaları tarafından kendisine meydan okundu. Bunlardan biri olan Abdullah, yardım görüşmesi için Aix-la-Chapelle'deki Charlemagne konseyine gitti. Bu arada Córdoba saldırıya uğradı, ancak savunuldu. Hakem saltanatının çoğunu Toledo, Zaragoza ve Mérida'daki isyanları bastırmak için harcadı.297

II. Abdurrahman babasının yerine geçti ve Asturia'lı II. Alfonso'ya karşı sürekli bir savaşa girdi. Cádiz'de karaya çıkan, Vikinglerin saldırısını püskürttü. Bundan sonra, gelecekteki baskınları püskürtmek için Sevilla'da bir filo ve deniz cephaneliği inşa etti. Septimania'lı William'ın 2. Charles'ın adaylıklarına karşı verdiği mücadelede yardım taleplerine yanıt verdi.298

I. Muhammed'in saltanatı Muladi (etnik İberyalı Müslümanlar) ve Mozarab'ların (Müslüman-İberyalı Hristiyanlar) hareketleriyle damgalandı. Muhammed'in yerine oğlu Al Mundir geçti. Babasının saltanatı sırasında Mundir, komşu Hristiyan krallıklarına ve Muladi isyanlarına karşı askeri operasyonlara komuta etti. Babasının ölümü üzerine tahtı devraldı. İki yıllık saltanatı sırasında Ömer ibn Hafsun'a karşı savaştı. 888'de Bobastro'da öldü, yerine kardeşi Abdullah ibn Muhammed el-Umavi geçti .

Umavi, tehdit olarak gördüklerini elden çıkarmak konusunda hiçbir isteksizlik göstermedi. Hükümeti Araplar, Berberiler ve Muladiler arasındaki sürekli savaşlarla damgalandı. Emir olarak gücü Córdoba bölgesiyle sınırlıyken, geri kalanı isyancı aileler tarafından ele geçirildi. Halef olarak tayin ettiği oğlu, Umavi'nin kardeşlerinden biri tarafından öldürüldü.

Sonuncusu, Umavi'nin öldürülen oğlunun oğlu olan Umavi'nin babası (3. Abdurrahmanın halefi ilan edilmişti) tarafından idam edildi.299300301

Endülüs Halifeleri

<timeline> ImageSize = width:800 height:75 PlotArea = width:720 height:55 left:65 bottom:20 AlignBars = justify

Colors =

 id:time value:rgb(0.7,0.7,1) #
id:period value:rgb(1,0.7,0.5) #
id:span value:rgb(0.9,0.8,0.5) #
id:age value:rgb(0.95,0.85,0.5) #
id:era value:rgb(1,0.85,0.5) #
id:eon value:rgb(1,0.85,0.7) #
id:filler value:gray(0.8) # background bar
id:black value:black

Period = from:929 till:1031 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:10 start:929 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:929

PlotData =

align:center textcolor:black fontsize:8 mark:(line, black) width:10 shift:(0,-3)

from:929 till:961 color:era text:Rahman`` ``III
from:961 till:976 color:age text:Hakam`` ``II
from:976 till:1008 color:era text:Hisham`` ``II
from:1008 till:1009 color:age shift:(-15,10) text:Mohammed`` ``II
from:1009 till:1010 color:era shift:(5,20) text:Suleiman
from:1010 till:1012 color:age shift:(5,-20) text:Hisham`` ``II
from:1013 till:1016 color:era shift:(15,-10) text:Suleiman
from:1021 till:1022 color:age shift:(-15,10) text:Rahman`` ``IV
from:1023 till:1024 color:era shift:(5,20) text:Rahman`` ``V
from:1024 till:1025 color:age shift:(5,-20) text:Muhammad`` ``III
from:1027 till:1031 color:era shift:(15,-10) text:Hisham`` ``III

</timeline>

Afrika ve İber Murabıtları

<timeline> ImageSize = width:800 height:75 PlotArea = width:720 height:55 left:65 bottom:20 AlignBars = justify

Colors =

 id:time value:rgb(0.7,0.7,1) #
id:period value:rgb(1,0.7,0.5) #
id:span value:rgb(0.9,0.8,0.5) #
id:age value:rgb(0.95,0.85,0.5) #
id:era value:rgb(1,0.85,0.5) #
id:eon value:rgb(1,0.85,0.7) #
id:filler value:gray(0.8) # background bar
id:black value:black
id:lightgrey value:gray(0.9)

Period = from:1040 till:1147 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1040 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:1040

PlotData =

align:center textcolor:black fontsize:8 mark:(line, black) width:10 shift:(0,-3)

from:1040 till:1060 color:lightgrey text:Abdallah
from:1060 till:1087 color:lightgrey text:Abu-Bakr
from:1087 till:1106 color:era text:Yusuf
from:1106 till:1143 color:era text:Ali
from:1143 till:1146 color:era shift:(-15,20) text:Tashfin
from:1146 till:1146 color:era shift:(-10,10) text:Ibrahim 
from:1146 till:1147 color:era shift:(-5,0) text:Ishaq

</timeline>

Afrikalı, İberli

Muvahhid halifeleri

<timeline> ImageSize = width:800 height:90 PlotArea = width:720 height:70 left:65 bottom:20 AlignBars = justify

Colors =

 id:time value:rgb(0.7,0.7,1) #
id:period value:rgb(1,0.7,0.5) #
id:span value:rgb(0.9,0.8,0.5) #
id:age value:rgb(0.95,0.85,0.5) #
id:era value:rgb(1,0.85,0.5) #
id:eon value:rgb(1,0.85,0.7) #
id:filler value:gray(0.8) # background bar
id:black value:black
id:lightgrey value:gray(0.9)

Period = from:1121 till:1269 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1121 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:1121

PlotData =

align:center textcolor:black fontsize:8 mark:(line, black) width:10 shift:(0,-3)

from:1121 till:1130 color:era text:Tumart
from:1130 till:1163 color:era text:Abd``
from:1163 till:1184 color:era text:Ya'qub
from:1184 till:1199 color:era text:Yusuf
from:1199 till:1213 color:era text:Nasir
from:1213 till:1224 color:era text:Yusuf`` ``II
from:1224 till:1224 color:era shift:(0,5) text:Wahid
from:1224 till:1227 color:era shift:(0,15) text:Adil
from:1227 till:1235 color:era shift:(-9,25) text:Yahya
from:1227 till:1232 color:era shift:(9,0) text:Idris
from:1232 till:1242 color:era shift:(0,5) text:Wahid`` ``II
from:1242 till:1248 color:era shift:(0,10) text:Ali
from:1248 till:1266 color:era text:Umar
from:1266 till:1269 color:era text:Idris`` ``II

</timeline>

Afrika'da İslam

Emevilerin Kuzey Afrika'yı fethi, Muhammed'in 632'de ölümünün hemen ardından gerçekleşti. Şam, Emevi halifeliğinin merkeziydi. 641 yılı sonunda tüm Mısır Arapların elindeydi. Ancak daha sonra, Makuria'nın Nubya krallığını fethetme girişimi püskürtüldü.

Mağrip

Tunus'taki Kayrevan, Müslümanlar tarafından Mağrip'te kurulan ilk şehirdi. Arap general Ukbe bin Nafi 670'te şehri ve <b>Kayrevan Ulu Camii</b>'ni inşa etti.302

İslam topraklarının bu kısmı, İslam tarihinin çoğunda bağımsız hükümetlere sahipti. İdrisiler, batı Mağrip'te 788'den 985'e kadar hüküm süren ilk Arap hükümdarlarıydı. Hanedan, adını ilk padişah İdris'ten alır.

Murabıtlar Kuzey-Batı Afrika ve İber Yarımadası üzerinde gelişen bir 11. yy. Berberi hanedanıydı. Moro imparatorluğu bu hanedan döneminde günümüz Fas, Batı Sahra, Moritanya, Cebelitarık, Tlemcen (Cezayir'de) ve güneyde şimdi Senegal ve Mali olanın bir kısmı ve kuzeyde İspanya ve Portekiz'e yayıldı.303

Muvahhidler 12. yüzyılda beşinci Mağribi hanedanını kuran ve Endülüs ile birlikte Mısır'a kadar tüm Kuzey Afrika'yı fetheden Berberi Müslüman bir dini güçtü.304

Afrika Boynuzu

İslam tarihi Afrika Boynuzu'nda neredeyse inancın kendisi kadar eskidir. Arap yarımadasında Müslüman olmuş ticaret ortaklarıyla yoğun ticaret ve sosyal etkileşimler yoluyla, Boynuz bölgesindeki tüccarlar ve denizciler yavaş yavaş yeni dinin etkisi altına girdiler.305

İlk İslam müritleri, Kureyşten kaçarak Aksum Krallığı'nda liman kenti Zeila'ya kaçtı. Müslümanların bir kısmının daha sonra, dini tanıtmak için Boynuz bölgesinin çeşitli bölgelerine yerleştiği söyleniyor. Müslümanların 7. yüzyılda Kureyş'e karşı kazandığı zafer, Arabistan'daki ticaret ortaklarının hepsi o zamana kadar İslam'ı benimsemiş olduğundan ve Akdeniz ve Kızıldeniz'deki ana ticaret yollarının egemenliği altına girdiğinden, yerel tüccarlar ve denizciler üzerinde önemli bir etkisi oldu. Müslüman Halifelerin hakimiyeti. Arap yarımadasındaki istikrarsızlık, ilk Müslüman ailelerin Somali kıyılarına daha fazla göç etmesine neden oldu. Bu klanlar, inancı Boynuz bölgesinin büyük bölümlerine iletmede katalizör görevi üstlendi.306

Büyük Göller

İslam, Afrika'nın Büyük Göller bölgesine mevcut ticaret yolları üzerinden geldi.307 Yerliler Müslümanların görgü kurallarını öğrendiler ve din değiştirdiler.

Zeyd halkı, Büyük Göller bölgesine göç eden Müslümanlardı. Sömürge öncesi dönemde, buradaki İslami otoritenin yapısı Ulema aracılığıyla ayakta tutuldu. Bu liderler, toprak sınırları belirlenmeden önce Güney Doğu Afrika'daki Müslümanların çoğu üzerinde bir dereceye kadar yetkiye sahipti. Oradaki baş Kadının, nihai dini otoriteye sahip olduğu kabul edildi.308

Doğu Asya'da İslam

Hint yarımadası

İslam, Hint alt kıtası'nda yarımadanın güneybatı ucunda, bugünün Kerala eyaletinde ilk olarak ortaya çıktı. Araplar, Muhammed'in doğumundan önce bile Malabar ile ticaret yaptılar. Yerli efsaneler, Malik bin Dinar yönetimindeki bir Sahabe grubunun Malabar Sahili'ne geldiğini ve İslam'ı vaaz ettiğini söylüyor. Bu efsaneye göre Hindistan'ın ilk camisi, İslam'ı kabul eden ve Taciddin adını alan İkinci Çera Kralı Çeraman Perumal tarafından yaptırılmıştır. Tarihsel kayıtlar, Çeraman Perumal Camii'nin 629 civarında inşa edildiğini gösteriyor.309

İslami yönetim, Muhammed bin Kasım'ın Sindh'i fethettiği 8. yüzyılda Hindistan alt kıtasına ilk kez geldi. İslami fetihler MS 12. yüzyılda Gazneli Mahmud'un yönetiminde genişleyerek İndus Nehri havzasında Gazneli İmparatorluğu'nun kurulmasına ve ardından Lahor'un Gazneli kültürünün ve yönetiminin doğu kalesi olarak öne çıkmasına neden oldu. Gazneli yönetimi, Muhammed bin Bahtiyar Kalji'nin fetihleri altındaki alanı Bengal'e kadar uzanan Gur ve Giyat al-Din Muhammed'in Guri İmparatorluğu tarafından gölgede bırakıldı.310311 Kutubeddin Aybek 1206'da Delhi'yi fethetti ve Delhi Sultanlığı'nın yönetimi başladı.312 Hint uygarlığını Afrika ve Avrasya'nın daha geniş ticari ve kültürel ağlarıyla sentezleyen birbirini takip eden bir dizi hanedanlık, Hindistan'daki demografik ve ekonomik büyümeyi büyük ölçüde artırdı, Moğolların müreffeh Hint-Ganj ovasına girişini caydırdı ve birkaç kadın Müslüman hükümdardan biri olan Razia Sultan'ı tahta çıkardı.

13. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar Kutbşahlar, Gujarat, Keşmir, Bengal, Bijapur ve Bahmani Sultanlıkları gibi pek çok saltanat ve emirlik Hint alt kıtasının çeşitli bölgelerini yönetti, ancak onların hiçbiri Babür İmparatorluğu'nun zirve gücü ve geniş erişimiyle rekabet edemedi.313 Şah Mir hanedanı Keşmirlilerin kademeli olarak İslam'a dönüşmesini sağlarken özellikle Bengal Sultanlığı, Avrupalılar tarafından "ticaret yapılabilecek en zengin ülke" olarak tanımlanan, dünyanın önemli bir küresel ticaret ülkesiydi.314

İslami yönetim ve İran ve Orta Asya'dan asker, bürokrat, tüccar, Sufi, sanatçı, şair, öğretmen ve mimarların göçü nedeniyle Fars kültürü, sanatı, dili, mutfağı ve edebiyatı Hindistan'da ön plana çıktı ve bu da Hint-Pers kültürünün gelişmesine neden oldu.

Güneydoğu Asya

İslam, Güneydoğu Asya'ya ilk olarak 7. yüzyılda Mekke'den gelen tüccarlar aracılığıyla 315 ulaştı. Yemen'den gelen Arap tüccarlar, Avrupa ve Afrika'ya aracı tüccarlar olarak ticaret ve deniz yoluyla seyahat ettikleri Asya'da zaten bir varlığa sahipti. Sadece Arap mallarını değil, aynı zamanda Afrika, Hindistan ve fildişi, kokular, baharatlar ve altın içeren malları da sattılar.316

TW Arnold'un yazdığına göre, İslami Takvim'in 2. yüzyılına kadar Arap tüccarlar,Seylan sakinleriyle ticaret yapıyorlardı. Aynı argüman Dr. BH Burger ve Dr. Bay Prajudi tarafından Sedjarah Ekonomis Sosiologis Indonesia'da söylendi.317 Coğrafyacı Al-Biruni (973-1048) tarafından oluşturulan bir atlasa göre, Hint veya Endonezya Okyanusu eskiden Pers Okyanusu olarak adlandırılırdı. Batı Emperyalist egemenliğinden sonra bu isim günümüzde kullanılan ismi yansıtacak şekilde değiştirilmiştir; Hint Okyanusu.318

Sufi misyonerler klasik Sufi literatürünü Arapça ve Farsçadan Malaycaya çevirdi; bunun somut bir ürünü Cavi yazısıdır. Malayca orijinal İslami literatürün oluşturulmasıyla birleştiğinde, bu Malay dilinin İslami bir dile dönüşmesine yol açtı.319 1292'de Marco Polo Sumatra'yı ziyaret ettiğinde, sakinlerin çoğu İslam'ı seçmişti. Malakka Sultanlığı, Srivijayan Prensi Parameswara tarafından Malay Yarımadası'nda kuruldu.

İslam ticaret yoluyla daha sonra Borneo ve Java'ya yayıldı, 15. yüzyılın sonlarında da Filipinler'e girdi.320 Bunun sonucunda ortaya çıkan sosyo-kültürel Müslüman varlıklar, günümüz Sulu Sultanlığı ve Maguindanao Sultanlığı ; Kuzey Luzon adasındaki Maynila Krallığı ve Tondo Krallığı gibi İslamlaştırılmış krallıklar daha sonra 16. yüzyıldan itibaren İspanyol sömürgecileri tarafından ile fethedildi ve Hristiyanlaştırıldı .

İslam yayıldıkça toplumsal değişimler gelişti ve beş yüzyıl sonra bölgede baskın siyasi güç olarak ortaya çıktı. Üç ana güçten Açe Sultanlığı en önemlisiydi ve Güneydoğu Asya ile Hindistan arasındaki bölgenin çoğunu kuzey Sumatra'daki merkezinden kontrol ediyordu. İkincisi Malay Yarımadası'ndaki Malakka Sultanlığı idi. Java'daki Demak Sultanlığı, ortaya çıkan Müslüman güçlerin 16. yüzyılın başlarında yerel Majapahit krallığını yendiği üçüncü güçtü.321 Saltanat, topraklarını bir ölçüde genişletmeyi başarsa da, yönetimi kısa sürdü.322

Portekiz kuvvetleri, 1511'de deniz generali Afonso de Albuquerque komutasında Malakka'yı ele geçirdi. Açe Sultanlığı ve Brunei İmparatorluğu kendilerini Güneydoğu Asya'da İslam'ın merkezleri olarak kurdular. Saltanatın toprakları, büyük ölçüde azalmış olmasına rağmen, günümüzde Brunei Sultanlığı'nın modern devleti bozulmadan devam ediyor.323

Çin

Çin'de, dört Sahabe (Sa'ad ibn Ebi Wakkas, Wehb Abu Kabşa, Cafer bin Abu Talib ve Cahş ibn Riyab ) 615/16'da Habeşistan'dan yola çıktıktan sonra Chittagong - Kamrup - Manipur rotasını takip ederek 616/17 ve sonrasında vaaz verdi. Saad 636'da İran'ı fethettikten sonra Sa'id ibn Zaid, Kays ibn Sa'd ve Hassan bin Sabit ile 637'de Kuran'ın tamamını alarak Çin'e gitti. Sa'ad, Halife Osman'ın isteği ve Çin imparatorunun kabulü ile büyükelçilik kurmak üzere 650-51'de üçüncü kez Çin'e gitti.324

Erken Modern dönem

15. ve 16. yüzyıllarda üç büyük Müslüman imparatorluk oluştu: Anadolu, Balkanlar, Orta Doğu ve Kuzey Afrikada Osmanlı İmparatorluğu; Büyük İran'da Safevi İmparatorluğu ve Güney Asya'da Babür İmparatorluğu. Bu emperyal güçler, barutun keşfi, kullanılması ve daha etkin yönetim sayesinde mümkün oldu.325

Osmanlı imparatorluğu

Selçuklu Türkleri Anadolu'nun Moğollarca istilasından sonra 13. yüzyılın ikinci yarısında geriledi.326 Bu, çok sayıda Türk beyliği (beylikler) nin kurulmasıyla sonuçlandı. Osmanlı hanedanının kurucusu I. Osman, 13. yüzyılın sonlarında babası Ertuğrul'un ardındanSöğüt beyliğinin liderliğini üstlendi. Osman, daha sonra Bizans İmparatorluğu ile bir dizi savaşa önderlik etti.327 1331'de Osmanlı Türkleri, Osman'ın oğlu ve halefi I. Orhan'ın önderliğinde eski Bizans başkenti İznik'i ele geçirdi.328 1389'da Kosova Savaşı'nda Sırp İmparatorluğu'na karşı kazanılan zafer, onların Avrupa'ya yayılmasını kolaylaştırdı. Osmanlılar, büyüyen bir imparatorluğun başında I. Bayezid iktidara geldiğinde, Balkanlar ve Anadolu'da kurulmuştu.329 Moğol savaş ağası Timur'un 1402'de Ankara Savaşı'nda Yıldırım Bayezid'i ele geçirmesiyle büyüme durdu ve Osmanlı Fetret Dönemi başladı. Bazı Osmanlı toprakları bağımsız statüye kavuştu ve İmparatorluğun yıkım olasılığı ortaya çıktı. Ancak, Yıldırım'ın en küçük oğlu I. Mehmed'in kardeşlerine karşı taarruz seferleri düzenlemesi ve böylece Küçük Asya'yı yeniden birleştirmesi ve 1413'te kendisini padişah ilan etmesiyle imparatorluk toparlandı.330 1512 civarında Osmanlı donanması I. Selim'in 331 yönetimi altında gelişti ve Osmanlı Türkleri, Akdeniz Bölgesi'ndeki diğer İtalyan deniz cumhuriyetlerinin yanında talasokrasisini kuran bir deniz gücü olan Venedik Cumhuriyeti'ne meydan okuyabildi.332 Balkanları da geri almaya çalıştılar. Mehmed'in torunu II . Mehmed (1444-1446; 1451-1481) zamanında, Osmanlılar Bizans'ın başkenti Konstantinopolis'i kuşatabilidi. Bu kuşatmada bir faktör, Osmanlılar tarafından tanıtılan tüfek ve büyük topların kullanımıydı. Bizans kalesi, 54 günlük kuşatmanın ardından 1453'te yenik düştü. Başkenti olmayan Bizans İmparatorluğu parçalandı.333 Osmanlıların ve sonraki imparatorlukların gelecekteki başarıları barutun kullanılmasına bağlı olacaktı.334 16. yüzyıl başlarında, Safevi hanedanı Şah İsmailönderliğinde Türkmen federasyonu Akkoyunlu'yu yenerek İran'da kontrolü ele geçirdi. Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim, Safevi genişlemesini püskürtmeye çalıştı. 1514'te Çaldıran Savaşı'nda onlara meydan okudu ve onları mağlup etti. Selim, 1517'de Mısır'daki Memlükleri de tahttan indirdi. Halefi "Muhteşem Süleyman " lakaplı) I. Süleyman, Safevi ilgi odağının doğuda Özbeklere çevrilmesinden yararlandı ve Safevi kontrolüne geçen Bağdat'ı yeniden ele geçirdi. Buna rağmen, Safevi gücü Osmanlılara rakip olarak önemli kaldı. Süleyman, 1526'da Mohaç Savaşı'nın ardından Macaristan'ın derinliklerine ilerledi - bundan sonra Viyana kapılarına kadar ulaştı ve 10 yıl sonra Kutsal Roma İmparatorluğu'nun Charles V'sine karşı Fransa'nın Francis I ile bir Fransız-Osmanlı ittifakı imzaladı. Süleyman'ın yönetimi (1520-1566) genellikle Osmanlı gücünün zirvesi olarak tanımlanırken, imparatorluk 18. yüzyılın ikinci yarısında askeri gücünde göreli bir düşüşe kadar güçlü ve etkili olmaya devam etti.335

Safevi İmparatorluğu

Safevi hanedanı 1501'de Tebriz'de iktidara geldi ve daha sonra İran'ın geri kalanını fethetti.336 Yönetimleri sırasında Türkmenler, Gürcüler,337 Çerkesler, ve Pontus Rumları ile birleştiler.338 Safevi hanedanının kökeni Safevi Sufizm düzenine dayanırken 339 İran nüfusu büyük ölçüde Sünni Müslümanlardan oluşuyordu.340 Şah İsmail, Çaldıran Muharebesi'nde Sünni Osmanlılara karşı yenilgisinden sonra, Persleri kendi arkasında birleştirmek amacıyla İran'ın büyük ölçüde Sünni olan nüfusu için Şii İslam'ın On İki İmamcı mezhebine dönüşü zorunlu hale getirdi.341

Safevi yönetiminde İranlı Zeydiler de Onikici mezhebine geçmek zorunda kaldılar. O dönemde Zeydiler, çoğu Sünni gibi Hanefi fıkhına bağlıydı ve aralarında iyi ilişkiler vardı. Ebu Hanife ve Zeyd bin Ali de çok iyi arkadaşlardı.342343344 Safevi hanedanı Azerbaycan'da 1501'den 1736'ya kadar hüküm sürdü. Safevi İran'ın resmi dini olarak Oniki İmamcı Şiiliği kurdular ve eyaletlerini tek bir egemenlik altında birleştirdiler ve böylece Pers kimliğini yeniden canlandırdılar.345346

  1. Tahmasp sanatta bir canlanma başlattı. Halıcılık büyük bir endüstri haline geldi. Tahmasp'ın alkol ve esrar tüketimini yasaklayan ve kumarhaneleri, tavernaları ve genelevleri kaldıran katı dini yönetimine kadar El yazmalarında İran minyatür geleneği zirveye ulaştı. Tahmasp'ın yeğeni İbrahim Mirza, öldürülünceye kadar sanatın son çiçeklenmesini korumaya devam etti, ardından birçok sanatçı Babür hanedanı tarafından işe alındı.

Şah Abbas, sekizinci Şii İmam Ali er-Rıza'nın Meşhed'deki türbesini ve Erdebil'deki hanedan türbesini restore etti. Her iki türbeye de mücevherler, güzel el yazmaları ve Çin porselenleri aldı. Abbas, başkenti İsfahan'a taşıdı, eski limanları canlandırdı ve Avrupalılarla ticareti geliştirdi. Abbas'ın en görünür kültürel başarıları arasında Nakş-ı Cihan Meydanı'nın ("Dünya Tasarımı") inşası vardı. Cuma camisinin yakınında bulunan plaza, 81 dönümlük bir alanı kaplıyordu.347 Safevi hanedanı 1722'de Hotaki hanedanı tarafından devrildi ve Sünni bölgelerin zorla On İki İmamcı Şiiliğe dönüştürmelerine son verildi.

Babür İmparatorluğu

1526'da kurulan Babür İmparatorluğu, Güney Asya'nın neredeyse tamamını kapsayan bir güçtü. Timur hanedanı Orta Asya'dan gelen Türk-Moğol Çağatay köklere dayanıyordu. İlk iki Babür imparatorunun her iki ebeveyni de Orta Asya soyundan gelirken, izleyen imparatorlar ağırlıklı olarak Rajput ve Pers soyundan geliyordu.348 Hanedan kültürde Hint-Pers idi,349 Fars kültürünü 350351 saray kültüründe ve idari geleneklerinde görülen yerel Hint kültürel etkileriyle 352 birleştirdiler.353

İmparatorluğun başlangıcı geleneksel olarak kurucusu Babür'ün Delhi Sultanlığı'nın son hükümdarı İbrahim Lodi'ye karşı Birinci Panipat Savaşı'nda (1526) kazandığı zafere tarihlendirilir. İmparatorluk Babür'ün halefi Hümayun'un saltanatı sırasında, Şir Şah Suri tarafından kurulan Sur İmparatorluğu tarafından kısa bir kesintiye uğradı. Babür İmparatorluğu'nun "klasik dönemi" 1556'da Ekber'in tahta çıkmasıyla başladı. Bazı Rajput krallıkları kuzeybatı Hindistan'daki Babür egemenliğine önemli bir tehdit oluşturmaya devam etti, ancak çoğu Ekber tarafından bastırıldı. Tüm Babür imparatorları Müslümandı ; Ancak Ekber, Ain-i-Akbari ve Dabistān-i Mazāhib gibi tarihi kitaplarda kaydedildiği gibi, yaşamının son bölümünde Dīn-i Ilāhī adlı senkretik bir din öne sürdü.354 Babür İmparatorluğu, varlığının büyük bir bölümünde yerli toplumlara müdahale etmeye çalışmadı, daha ziyade uzlaştırıcı idari uygulamalar, ve senkretik, kapsayıcı bir yönetici seçkinler yoluyla daha sistematik, merkezi ve tek tip kurallar ile sukunet ve gözetimi sağlamayı tercih etti. Kuzey ve Batı Hindistan'daki Marathalar, Rajputlar, Peştunlar, Hindu Jatlar ve Sihler gibi geleneksel ve yeni sosyal gruplar, Babür yönetimi sırasında işbirliği veya zıtlıklarla askeri ve yönetim tecrübeleri kazandılar.355356357 Şah Cihan'ın saltanatı (1628-1658), sırasında inşa edilen Tac Mahal, Moti Mescidi, Kızıl Kale, Jama Mescidi ve Lahor Kalesi gibi ünlü anıtlar Babür mimarisinin örnekleri arasındadır.

Muhammed Evrengzib'in şeriat yönetimi, Feteva-yı Hindiyye'nin kurulmasına tanık oldu.358359 Müslüman Hindistan, dünya GSYİH'sının %25'i ile dünyanın en büyük ekonomisi haline geldi. Dünyanın önde gelen bir ekonomisi olan ve 18. yüzyıl Batı Avrupa'sına daha iyi koşullara sahip olan en zengin eyaleti Bengal Subah, proto-sanayileşme döneminin Sanayi Devrimi'ne360 benziyordu.361 İngiliz-Babür Savaşı gibi çok sayıda çatışmaya da tanık olunmuştur.362363

Evrengzib'in ölümünden sonra, imparatorluğun idari ve ekonomik sistemlerinin zayıflığı nedeniyle iç memnuniyetsizlik ortaya çıktı ve bu imparatorluğun dağılmasına ve eski devletlerin bağımsızlık ilanlarına yol açtı. Bengal'in Nawab'ı, Awadh'ın Nawab'ı, Haydarabad'ın Nizamı, Tipu Sultan ve diğer küçük devletler tarafından yönetilen Mysore Krallığı olarak bilinen büyük ekonomik ve askeri güçlerdendi. 1739'da Babürler, İran'daki Afşar hanedanının kurucusu Nadir Şah'ın güçleri tarafından Karnal Savaşı'nda ezici bir şekilde yenildi ve Delhi yağmalandı ve gerilemelerini büyük ölçüde hızlandırdı.

1757'de Doğu Hindistan Şirketi, Plassey Savaşı'nda Bengal Suba'ya galip geldi. 18. yüzyılın ortalarında, Marathalar Babür ordularını bozguna uğrattı ve Pencap'tan Bengal'e kadar birçok Babür eyaletini kazandılar.364

Güney Hindistan merkezli Mysore Krallığı, kısmen şeriat temelli ekonomik ve askeri politikaların kurulmasına tanık oldu. Fethul Mücahidin Bengal'in yerini aldı.365366 Anglo-Mysore Savaşları Hyder Ali, oğlu Tipu ve Napoleon Bonaparte ve Doğu Hindistan Şirketi de dahil olmak üzere Fransız müttefikleri arasında yapıldı. Roket topçusu ve dünyanın ilk demir kasalı roketleri olan Mysor roketleri savaş sırasında kullanılmış ve Cihad merkezli Fethul Mujahidin derlenmiştir.

Takip eden yüzyılda Babür gücü ciddi şekilde sınırlandı. Son imparator II. Bahadır sadece Şahcihanabad şehri üzerinde otoriteye sahipti. Bahadır, 1857 Hint İsyanı'nı destekleyen bir ferman yayınladı. Yenilgisinin sonucu olarak, Doğu Hindistan Şirketi yetkilileri tarafından vatana ihanetten yargılandı, hapsedildi ve Rangoon'a sürgüne gönderildi.367 İmparatorluğun son kalıntıları resmi olarak İngilizler tarafından devralındı ve İngiliz parlamentosu, Kraliyet'in Doğu Hindistan Şirketi'ni resmi olarak millileştirmesini ve İngiltere'nin yeni İngiliz Raj şeklinde Hindistan'ın doğrudan kontrolünü sağlamak için Hindistan Hükümeti Yasasını kabul etti.

Modern dönem

Osmanlı İmparatorluğu'nun bölünmesi

  1. yüzyılın sonunda, Osmanlı İmparatorluğu gerilemişti. Almanya'yı Birinci Dünya Savaşı'nda destekleme kararı, İttifak Devletleri'nin bu savaştaki yenilgisini paylaştıkları anlamına geliyordu. Osmanlı yönetimi Çanakkale Savaşı'nın muzaffer generaliMustafa Kemal'in liderliğindeki Türk milliyetçileri tarafından devrildi. Atatürk'e Müttefikler tarafından Türkiye'nin savaşa katılımını sona erdiren Sevr (1920) antlaşmasını yeniden müzakere etme imkanı sağlandı ve Lozan Antlaşması'nda (1923) modern Türkiye Cumhuriyeti tanındı. Atatürk, ekonomik kalkınmayı ve sekülerleşmeyi vurgulayan iddialı bir modernleşme programını uygulamaya devam etti. Türk kültürünü Avrupa yasalarını yansıtacak şekilde dönüştürdü, Arap rakamlarını, Latin alfabesini benimsedi, dini kurumu devletten ayırdı ve kadını özgürleştirdi - hatta kadınlara batıdaki oy hakkı ile paralel olarak oy kullanma hakkı verdi.368

Birinci Dünya Savaşında Müttefikler, Arap partizanlarla Osmanlı İmparatorluğu'na karşı işbirliği yaptı. Arap İsyanı sırasında, İngiliz istihbarat ajanı TE Lawrence liderliğindeki İngilizlerin, Osmanlı kuvvetlerine karşı Arap gerillalarla işbirliği yaptı ve tüm Osmanlı birlikleri 1918 yılına kadar bölgeden çekildi. Savaşın sona ermesinin ardından, Küçük Asya dışındaki eski Osmanlı topraklarının büyük çoğunluğu, koruyucular olarak muzaffer Avrupa güçlerine devredildi. Ancak, birçok Arap, yalnızca bir yıl önce yayınlanan McMahon-Hüseyin Yazışmaları ile doğrudan çelişen Balfour Deklarasyonu karşısında dehşete düştü.369 Osmanlı halefi devletler arasında günümüz Arnavutluk, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Mısır, Yunanistan, Irak, İsrail, Lübnan, Romanya, Suudi Arabistan, Sırbistan, Suriye, Ürdün, Türkiye, Balkan ülkeleri, Kuzey Afrika ve Karadeniz'in kuzey kıyısı bulunmaktadır.370

Müslüman dünyasında birçok ülke Avrupa siyasi örgütlenmesini benimsemeye çalıştı ve Müslüman dünyada milliyetçilik akımları ortaya çıktı. Mısır, Suriye ve Türkiye gibi ülkeler vatandaşları arasında ulusal kimlik ve aidiyeti geliştirmeye çalıştılar. Irak gibi diğer yerler, birlik eksikliği ve Müslüman mezhepler ile gayrimüslimlere karşı önyargıları çözememesi nedeniyle başarılı olamadılar.

Türkiye ve Mısır gibi ülkeler, İslam'ı yönetimden ayırmaya çalıştı. Suudi Arabistan ise Vahabilik olarak bilinen Sünni İslam'ın püriten formunu destekledi.

Arap-İsrail çatışması

Arap-İsrail çatışması, Yahudi ulus devleti olarak modern İsrail Devleti'nin kurulmasını, bunun sonucunda Filistin halkının yerinden edilmesini ve Yahudilerin Arap ve Müslüman ülkelerden göç etmesini ve ayrıca Arap devletleri ile İsrail Devleti arasındaki rakip ilişkiyi içerir. (bkz. ilgili İsrail-Filistin çatışması ). İlk başta sadece İsrail'e komşu olan Arap devletlerini kapsamasına rağmen, İsrail ile ağırlıklı olarak Müslüman olan diğer devletler arasında da husumet gelişmiştir.

Altı Gün Savaşı, 5-10 Haziran 1967 de İsrail ile komşu ülkeleri Mısır, Ürdün ve Suriye arasında yapıldı. Arap ülkeleri Süveyş Kanalı'nı kapattılar ve bunu Mayıs 1970'te Suudi Arabistan'dan Lübnan'a uzanan “devre hattının” kapatılması izledi. Bu gelişmeler, Avrupa'da Libya petrolünün önemini artırdı.1970 yılında, Occidental Petroleum diğer petrol şirketlerinden ayrıldı ve Arapların fiyat artış taleplerini kabul etti.

Ekim 1973'te, İsrail ile Müslüman komşuları arasında Yom Kippur Savaşı olarak bilinen yeni bir savaş başladı. OPEC, Sedat'ın kampanyalarının başarısıyla cesaretlenmişti. Arap dünyası, Batı'nın İsrail'e desteğine yanıt olarak, 1973'te ABD ve Batı Avrupa'ya petrol ambargosu uyguladı. Faysal, Suudi Arabistan'ın petrol zenginliğinin bir kısmını, mücadelelerinde İsrail'e sınırı olan "ön cephedeki devletleri" finanse etmek için kullanacağını ilan etti. Petrolün merkeziliği, Arap-İsrail çatışması ve siyasi ve ekonomik istikrarsızlık ve belirsizlik, bölge siyasetinin değişmez özellikleri olmaya devam ediyor.

Birçok ülke, birey veya sivil toplum kuruluşu, kültürel-dini bağlar veya ideolojik, insan hakları veya stratejik nedenlerle bu çatışmaya dahil olduğunu hissediyor. Bazıları Arap-İsrail çatışmasını Batı Dünyası ile Müslüman dünyası arasındaki daha geniş bir medeniyetler çatışmasının bir parçası (veya öncüsü) olarak görse de 371372 diğerleri bu görüşe karşı çıkıyor. Bu çatışmadan kaynaklanan husumet, dünyanın birçok ülkesinde her iki tarafın destekçilerine (veya algılanan destekçilerine) karşı tarafın destekçileri tarafından sayısız saldırılara neden oldu.

Diğer İslami işler

1979 Devrimi'nde iki yıl boyunca liberaller, solcular ve İslami gruplar birbirleriyle savaştı ve İslamcılar iktidarı ele geçirdi. İran'ı anayasal bir monarşiden, Şii din adamı ve "mercii taklit" olan Ayetullah Ruhullah Humeyni'nin yönetimi altında teokratik cumhuriyete dönüştürdüler. Devrimin ardından yeni bir anayasa onaylandı, referandum hükümeti kuruldu ve Ruhullah Humeyni Yüce Lider ilan edildi.

Suudi Arabistan destekli Selefiler İran Devrimi ile karşı cephelerde yer aldılar.373374 Kendi sınırları içinde bir İslam devriminin gerçekleşeceğinden korktukları için Suudi Arabistan ve Kuveyt gibi Körfez ülkeleri Irak'a düşman olmalarına rağmen Saddam Hüseyin'i İran'ı işgal etmeye, (İran-Irak Savaşı) teşvik ettiler.375 Bazı İranlı sürgünler, işgal ederse, yeni doğan İslam cumhuriyetinin hızla çökeceğine Saddam'ı ikna etmeye de yardımcı oldu.

Ayrıca bakınız

Notlar

Kaynakça

Orijinal kaynak: islam tarihi. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

  1. "Key themes in these early recitations include the idea of the moral responsibility of man who was created by God and the idea of the judgment to take place on the day of resurrection. [...] Another major theme of Muhammad's early preaching, [... is that] there is a power greater than man's, and that the wise will acknowledge this power and cease their greed and suppression of the poor." F. Buhl & A.T. Welch, Encyclopaedia of Islam 2nd ed., "Muhammad", vol. 7, p. 363.

  2. "At first Muhammad met with no serious opposition [...] He was only gradually led to attack on principle the gods of Mecca. [...] Meccan merchants then discovered that a religious revolution might be dangerous to their fairs and their trade." F. Buhl & A.T. Welch, Encyclopaedia of Islam 2nd ed., "Muhammad", vol. 7, p. 364.

  3. Nanda, J. N (2005).

  4. Julie Taylor, Muslims in Medieval Italy: The Colony at Lucera, (Rowman & Littlefield Inc., 2003), 18.

  5. Holland, Tom; In the Shadow of the Sword; Little, Brown; 2012; s. 303: ‘Otherwise, in all the vast corpus of ancient literature, there is not a single reference to Mecca – not one’

  6. Crone, Patricia; Meccan Trade and the Rise of Islam, 1987, s. 7

  7. Meccan Trade And The Rise Of Islam, (Princeton, U.S.A: Princeton University Press, 1987

  8. Muhammad's home more closely resemble what is now southern Israel than Mecca.

  9. Orhan Gökdemir, Din ve Devrim, İstanbul: Destek Yayınları. 2010. s. 64

  10. http://docs.neu.edu.tr/library/nadir_eserler_el_yazmalari/TEZLER_YOK_GOV_TR/Kabe%20tarihi.pdf

  11. Data on Gibson's biography taken from his Web pages, his book Qur'ānic Geography and the Amazon author information to this book: 1 , 2 , 3 , 4

  12. Dan Gibson: Qur'ānic Geography (2011)

  13. King, David A. The Petra Fallacy

  14. NDTV, 200 Mecca mosques face wrong direction?, 06/04/2009

  15. BBC News, Mecca mosques 'wrongly aligned', 05/04/2009

  16. S. Brock, A brief outline of Syriac Literature, Moran Etho 9, Kottayam, Kerala: SEERI (1997), pp.56-57, 135

  17. Hoyland, Robert G. Seeing Islam as Others Saw It: A Survey and Evaluation of Christian, Jewish and Zoroastrian Writings on Early Islam;s. 197. The Darwin Press, Inc. (January 1, 1998).

  18. Nicolai Sinai, The Qur’an: A historical-critical introduction (Edinburgh: Edinburgh University Press, 2017) s. 61.

  19. Robert G. Hoyland, "Epigraphy And The Linguistic Background To The Qur'an".

  20. Hoyland, "Epigraphy and the Linguistic Background to the Quran", 2008 s.53-56, 61-64

  21. "There is no concrete evidence that Ptolemy ever drew his own maps. Instead, he transmitted geographical data in digital form, using a series of numbers and diagrams that allowed later map-makers to adapt it." https://www.historyextra.com/period/ancient-history/ptolemys-maps-the-father-of-modern-geography/

  22. https://youtu.be/QyUeQ8jv43k

  23. "The very first question a biographer has to ask, namely when the person was born, cannot be answered precisely for Muhammad. [...] Muhammad's biographers usually make him 40 or sometimes 43 years old at the time of his call to be a prophet, which [...] would put the year of his birth at about 570 A.D." F. Buhl & A.T. Welch, Encyclopaedia of Islam 2nd ed., "Muhammad", vol. 7, p. 361.

  24. Sally Mallam, The Community of Believers

  25. "The immediate outcome of the Muslim victories was turmoil. Medina's victories led allied tribes to attack the non-aligned to compensate for their own losses. The pressure drove tribes [...] across the imperial frontiers. The Bakr tribe, which had defeated a Persian detachment in 606, joined forces with the Muslims and led them on a raid in southern Iraq [...] A similar spilling over of tribal raiding occurred on the Syrian frontiers. Abu Bakr encouraged these movements [...] What began as inter-tribal skirmishing to consolidate a political confederation in Arabia ended as a full-scale war against the two empires."

  26. "In dealing with captured leaders Abu Bakr showed great clemency, and many became active supporters of the cause of Islam." W. Montgomery Watt, Encyclopaedia of Islam 2nd ed., "Abu Bakr", vol. 1, p. 110. "Umar's subsequent decision (reversing the exclusionary policy of Abu Bakr) to allow those tribes which had rebelled during the course of the Ridda wars and been subdued to participate in the expanding incursions into and attacks on the Fertile Crescent [...] incorporated the defeated Arabs into the polity as Muslims."

  27. [N]on-Muslim sources allow us to perceive an additional advantage, namely, that Arabs had been serving in the armies of Byzantium and Persia long before Islam; they had acquired valuable training in the weaponry and military tactics of the empires and had become to some degree acculturated to their ways. In fact, these sources hint that we should view many in Muhammad’s west Arabian coalition, its settled members as well as its nomads, not so much as outsiders seeking to despoil the empires but as insiders trying to grab a share of the wealth of their imperial masters.

  28. The challenge of Islamic renaissance by Syed Abdul Quddus

  29. Hofmann (2007), p. 86

  30. Islam: An Illustrated History by Greville Stewart Parker Freeman-Grenville, Stuart Christopher Munro-Hay p. 40

  31. Constitution of Medina . scribd.com

  32. Schimmel, Annemarie; Barbar Rivolta (Summer, 1992). "Islamic Calligraphy". The Metropolitan Museum of Art Bulletin, New Series 50 (1): 3.

  33. Iraq a Complicated State: Iraq's Freedom War by Karim M. S. Al-Zubaidi p. 32

  34. Roberts, J: History of the World. Penguin, 1994.

  35. Dermenghem, E. (1958). Muhammad and the Islamic tradition. New York: Harper Brothers. p. 183.

  36. The Succession to Muhammad: A Study of the Early Caliphate by Wilferd Madelung. p. 340.

  37. Encyclopaedic ethnography of Middle-East and Central Asia: A-I, Volume 1 edited by R. Khanam. p. 543

  38. Islam and Politics John L. Esposito 1998 p. 16

  39. Islamic Imperial Law: Harun-Al-Rashid's Codification Project by Benjamin Jokisch - 2007 p. 404

  40. The Byzantine And Early Islamic Near East Hugh N. Kennedy - 2006 p. 197

  41. A Chronology of Islamic History by H. U. Rahman pp. 106, 129

  42. Voyages in World History by Josef W. Meri p. 248

  43. ;

  44. Kokab wa Rifi Fazal-e-Ali Karam Allah Wajhu, Page 484, by Syed Mohammed Subh-e-Kashaf AlTirmidhi, Urdu translation by Syed Sharif Hussein Sherwani Sabzawari, Published by Aloom AlMuhammed, number B12 Shadbagh, Lahore, 1 January 1963. p. 484.

  45. History of the Arab by Philip K Hitti

  46. History of Islam by prof.Masudul Hasan

  47. The Empire of the Arabs by sir John Glubb

  48. In the Al-Andalus (the Iberian Peninsula), North Africa and in the east populations revolted. In A.H. 102 (720–721) in Ifriqiyah, the harsh governor Yazid ibn Muslim was overthrown and Muhammad ibn Yazid, the former governor, restored to power. The caliph accepted this and confirmed Muhammad ibn Yazid as governor of Ifriqiyah.

  49. Eggenberger, David (1985). An Encyclopedia of Battles: Accounts of Over 1,560 Battles from 1479 BC. to the Present. Courier Dover Publications. p. 3.

  50. Theophilus. Quoted Robert Hoyland, Seeing Islam as Others Saw It (Darwin Press, 1998), 660

  51. von Ess, "Kadar", Encyclopaedia of Islam 2nd Ed.

  52. J. Jomier. Islam: Encyclopaedia of Islam Online. accessdate=2007-05-02

  53. "Abbasid Dynasty", The New Encyclopædia Britannica (2005)

  54. "Islam", The New Encyclopædia Britannica (2005)

  55. "Islam". Encyclopaedia of Islam Online

  56. Abdel Wahab El Messeri. Episode 21: Ibn Rushd , Everything you wanted to know about Islam but was afraid to Ask, Philosophia Islamica.

  57. Fauzi M. Najjar (Spring, 1996). The debate on Islam and secularism in Egypt, Arab Studies Quarterly (ASQ).

  58. for more, see As-Saffah's_Caliphate

  59. An universal history: from the earliest accounts to the present time, Volume 2 By George Sale, George Psalmanazar, Archibald Bower, George Shelvocke, John Campbell, John Swinton. p. 319

  60. Chamber's Encyclopaedia: A Dictionary of Universal Knowledge, Volume 5. W. & R. Chambers, 1890. p. 567 .

  61. Johannes P. Schadé (ed.). Encyclopedia of World Religions.

  62. Muhammad ibn Jarir al-Tabari History volume xxxi, "The War Between Brothers," transl. Michael Fishbein, SUNY, Albany, 1992

  63. Hindu rebellions in Sindh were put down, and most of Afghanistan was absorbed with the surrender of the leader of Kabul. Mountainous regions of Iran were brought under a tighter grip of the central Abbasid government, as were areas of Turkestan. There were disturbances in Iraq during the first several years of Al-Ma'mun's reign. Egypt continued to be unquiet. Sindh was rebellious, but Ghassan ibn Abbad subdued it. An ongoing problem for Al-Ma'mun was the uprising headed by Babak Khorramdin. In 214 Babak routed a Caliphate army, killing its commander Muhammad ibn Humayd.

  64. The Mihna subjected traditionalist scholars with social influence and intellectual quality to imprisonment, religious tests, and loyalty oaths. Al-Ma'mun introduced the Mihna with the intention to centralize religious power in the caliphal institution and test the loyalty of his subjects. The Mihna had to be undergone by elites, scholars, judges and other government officials, and consisted of a series of questions relating to theology and faith. The central question was about the state of the creation of the Qur'an: if the person interrogated stated he believed the Qur'an to be created, he was free to leave and continue his profession.

  65. Had he been victorious over the Byzantine Emperor, Al-Ma'mun would have made a condition of peace be that the emperor hand over of a copy of the "Almagest".

  66. Muhammad ibn Jarir al-Tabari, History v. 32 "The Reunification of the Abbasid Caliphate," SUNY, Albany, 1987; v. 33 "Storm and Stress along the Northern frontiers of the Abbasid Caliphate," transl. C.E. Bosworth, SUNY, Albany, 1991

  67. Muhammad ibn Jarir al-Tabari History v. 34 "Incipient Decline," transl. Joel L. Kramer, SUNY, Albany, 1989. ,

  68. Its minarets were spiraling cones high with a spiral ramp, and it had 17 aisles with walls paneled with mosaics of dark blue glass.

  69. A sum of 120,000 golden pieces was paid for the freedom of the captives.

  70. Examples of the former include the loss of Mosul in 990, and the loss of Ṭabaristān and Gurgān in 997. An example of the latter is the Kakūyid dynasty of Isfahān, whose fortunes rose with the decline of the Būyids of northern Iran.

  71. R. N. Frye (1975). The Cambridge History of Iran, Volume Four: From the Arab Invasion to the Saljuqs.

  72. Jonathan Riley-Smith, The Oxford History of the Crusades, (Oxford University Press, 2002), 213.

  73. ʻIzz al-Dīn Ibn al-Athīr, Donald Sidney Richards, The chronicle of Ibn al-Athīr for the crusading period from al-Kāmil fī'l-ta'rīkh: The years 491–541/1097–1146 : the coming of the Franks and the Muslim response.

  74. Jean Richard, The Latin kingdom of Jerusalem: Volume 1. 1979. p. 36.

  75. It is supposed by an emissary of the Hashshashins, who had no love for the Caliph. Modern historians have suspected that Mas'ud instigated the murder although the two most important historians of the period Ibn al-Athir and Ibn al-Jawzi did not speculate on this matter.

  76. Grigor of Akanc-The history of the nation of archers, (tr. R.P.Blake) 303

  77. Kalistriat Salia-History of the Georguan Nation, p. 210

  78. Bernard Lewis (1991). The Political Language of Islam. University of Chicago Press.

  79. Arthur Goldschmidt, Jr. A Concise History of the Middle East.

  80. Firestone, R. (2008). An introduction to Islam for Jews. Philadelphia: JPS/Jewish Publication Society. Page 66

  81. Lane, J.-E., Redissi, H., & Ṣaydāwī, R. (2009). Religion and politics: Islam and Muslim civilization. Farnham, England: Ashgate Pub. Company. Page 83

  82. Jennifer A. Pruitt, Building the Caliphate: Construction, Destruction, and Sectarian Identity in Early Fatimid Architecture (New Haven CT: Yale University Press, 2020). , 9780300246827

  83. Encyclopedia Americana, Grolier Incorporated, p. 680

  84. The spread of Islam: the contributing factors By Abū al-Faz̤l ʻIzzatī, A. Ezzati, p. 274

  85. Islam in Russia: the four seasons By Ravilʹ Bukharaev, p. 145

  86. Richards, John F. (1996). The Mughal Empire. Cambridge University Press.

  87. Periods of World History: A Latin American Perspective - Page 129

  88. The Empire of the Steppes: A History of Central Asia - Page 465

  89. Strange Parallels: Volume 2, Mainland Mirrors: Europe, Japan, China, South Asia, and the Islands: Southeast Asia in Global Context, C.800-1830 by Victor Lieberman Page 712

  90. Imperial Identity in the Mughal Empire by Lisa Page 4

  91. Sufism and Society: Arrangements of the Mystical in the Muslim World, 1200-1800 edited by John Curry, Erik Ohlander, Page 141

  92. The Silk Road: A Very Short Introduction by James A. Millward.

  93. Tschanz, David W. (July/August 2007). "History's Hinge: 'Ain Jalut". Saudi Aramco World.

  94. This was likely because al-Andalus was a land besieged by many different loyalties, and the proclamation of caliph would have likely caused much unrest. Abd al-Rahman's progeny would, however, take up the title of caliph.

  95. Michael Hamilton Morgan. Lost History: The Enduring Legacy of Muslim Scientists, Thinkers, and Artists. National Geographic Books,

  96. P

  97. Chisholm, Hugh, ed. (1911). Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press.

  98. History of the Almonades, Reinhart Dozy, Second edition, 1881.

  99. Nicolini, B., & Watson, P.-J. (2004). Makran, Oman, and Zanzibar: Three-terminal cultural corridor in the western Indian Ocean, 1799-1856. Leiden: Brill. p. 35

  100. The preaching of Islam: a history of the propagation of the Muslim faith By Sir Thomas Walker Arnold, pp. 227-228

  101. Majumdar, Dr. R.C., History of Mediaeval Bengal, First published 1973, Reprint 2006, Tulshi Prakashani, Kolkata,

  102. Nanda, J. N (2005). Bengal: the unique state. Concept Publishing Company. p. 10. 2005. . Bengal [...] was rich in the production and export of grain, salt, fruit, liquors and wines, precious metals and ornaments besides the output of its handlooms in silk and cotton. Europe referred to Bengal as the richest country to trade with.

  103. Gustave Le Bon. (1956). Hadarat al Arab. Translation of La Civilisation-des Arabes. 3rd Print. Cairo. p. 95.

  104. Suryanegara, Ahmad Mansyur. (2009). Sedjarah Ekonomis Sosiologis Indonesia (History of Socio-Economic of Indonesia). API Sejarah. Bandung. Indonesia. pp. 2-3

  105. Sir Thomas Arnold and Alfred Guilaume, (eds.), (1965). The Legacy of Islam. Oxford University Press, New York, p. 87.

  106. Khamouch, Mohammed. "Jewel of Chinese Muslim’s Heritage ". FTSC.

  107. Kohn, G. C. (2006). Dictionary of wars. New York: Facts on File. p. 94.

  108. Aptin Khanbaghi (2006) The Fire, the Star and the Cross: Minority Religions in Medieval and Early. London & New York. IB Tauris. , pp. 130-1

  109. Anthony Bryer. "Greeks and Türkmens: The Pontic Exception", Dumbarton Oaks Papers, Vol. 29 (1975), Appendix II "Genealogy of the Muslim Marriages of the Princesses of Trebizond"

  110. Peter B. Golden (2002) "An Introduction to the History of the Turkic Peoples"; In: Osman Karatay, Ankara, p. 321

  111. "Ismail Safavi" Encyclopædia Iranica

  112. Why is there such confusion about the origins of this important dynasty, which reasserted Iranian identity and established an independent Iranian state after eight and a half centuries of rule by foreign dynasties? RM Savory, Iran under the Safavids (Cambridge University Press, Cambridge, 1980), p. 3.

  113. Alireza Shapur Shahbazi (2005), "The History of the Idea of Iran", in Vesta Curtis ed., Birth of the Persian Empire, IB Tauris, London, p. 108: "Similarly the collapse of Sassanian Eranshahr in AD 650 did not end Iranians' national idea. The name "Iran" disappeared from official records of the Saffarids, Samanids, Buyids, Saljuqs and their successor. But one unofficially used the name Iran, Eranshahr, and similar national designations, particularly Mamalek-e Iran or "Iranian lands", which exactly translated the old Avestan term Ariyanam Daihunam. On the other hand, when the Safavids (not Reza Shah, as is popularly assumed) revived a national state officially known as Iran, bureaucratic usage in the Ottoman empire and even Iran itself could still refer to it by other descriptive and traditional appellations".

  114. Islamic and European Expansion: The Forging of a Global Order, Michael Adas, Temple University Press (Philadelphia, PA), 1993.

  115. Causes of Anti-Americanism in the Arab World: a Socio-Political perspective by Abdel Mahdi Abdallah (MERIA Journal). Volume 7, No.

    1. December 2003
  116. Arab-Israeli Conflict: Role of religion (Israel Science and Technology)

  117. Farrokh, Kaveh. Iran at War: 1500–1988. Oxford: Osprey Publishing. .

Kategoriler